نقل واقعه عاشورا با استناد به اسناد دست اولی و بیان جزئیات واقعه با استفاده از کتب راویان دیگر، سبب اعتبار و غنای «تاریخ طبری» در پرداختن به واقعه عاشورا شده است.

عبیدالله بن زیاد به عنوان عامل اصلی وقوع فاجعه کربلا 6 سال بعد درست در سالروز واقعه عاشورا به دست ابراهیم بن مالک اشتر به هلاکت می‌رسد.

فاضل دربندی در «اسرارالشهاده» مواردی  را ذکر می‌کند که به زعم برخی از منتقدان از نظر عقل تاریخی غیرقابل باور است و براین اساس چنین تصور می‌شود که این کتاب کلاً مقتل نیست و برای گرم کردن مجالس عزا و برانگیختن عواطف و احساسات عزاداران نگارش یافته است. 

شهید مرتضی مطهری در کتاب «حماسه حسینی» به رد برخی روایات تاریخی مصطلح شده پیرامون حضرت علی‌اکبر (ع) و قاسم بن الحسن (ع) در جریان واقعه عاشورا می‌پردازد.

امام علی (ع) در شب بیست و یکم ماه رمضان و کمی پیش از شهادت، اهل بیت خود را گردآورده و ایشان را در مورد موضوعات سفارش کردند که مهمترین آنها سفارش به عباس (ع) در حمایت و همراهی از برادرش امام حسین (ع) بود.

شیخ عباس قمی؛ مؤلف کتاب «نفس‌المهموم» دلیل اصلی نگارش کتاب «نفس المهموم» را جلوگیری از اغلاط و تحریفات تاریخ عاشورا که در محافل و منابر حسینی متداول شده است، می‌داند.

در جریان واقعه عاشورا دو فرد حضور داشتند که یکی به نافع بن هلال در سپاه امام حسین (ع) بود و در راه ایشان به شهادت رسید و دیگری هلال بن نافع که در سپاه عمر سعد به ثبت وقایع مشغول بود.

سید بن طاووس در مقتل «لهوف» که بیشتر برای استفاده زائران حسینی در آن مقطع زمانی به نگارش درآمده است در سه بخش که خود آنها را مسلک نامیده به شرح واقعه عاشورا می‌پردازد.

در طول مدت امامت امام حسن (ع) پس از شهادت امام علی (ع) به جهت خدعه و نیرنگی که بلافصل از سوی معاویه به وجود می آمد، جامعه مسلمین دچار تفرقه آرا  و سلایق و در نهایت دو دستگی شده بود با این حال امام حسین (ع)، در کنار برادر خویش مانده و مطیع اوامر ایشان بودند.

از جمله نمادهای پرکاربرد در فرهنگ و هنر عاشورایی شمایل دستی است که در علم‌ها و کتل‌ها و... بلند است، این نماد نشانه دست سیدالشهدا (ع) بوده که در مشقات و محنت‌ها یاری‌رسان محبان خود است.