کرب و بلا: از فرازهای تاکید شده در متن زیارت عاشورا عباراتی است که حاوی لعن بر دشمنان اهل‌بیت (ع) است؛ «فَلَعَنَ اللَّهُ امَّهً اَسَّسَتْ اَساسَ الظُّلْمِ وَ الْجَوْرِ علَیْکُمْ اَهْلَ الْبَیْتِ»، خداوند متعال از رحمت خود دور سازد جماعتی را که اساس ظلم و جور را بر شما اهل‌بیت (ع) پایه‌ریزی کرد .....» سوالی که مطرح می‌شود اینکه فلسفه لعن دشمنان 1400 سال پیش چیست؟! مراد از روا داشتن ظلم و جور چه چیزی است که در این فراز از زیارت عاشورا به آن تاکید می‌شود؟
«حجت‌الاسلام سید محمدباقر علم‌الهدی» استاد حوزه علمیه تهران در تبیین این فراز از زیارت عاشورا و جرایی این لعن‌ها چنین بیان کرد که برخی مواقع گفته می‌شود روا داشتن ظلم و جور همان ظلمی است که بر امام حسین (ع) آب را بستند و یا از مهمانان خویش با شمشیر برهنه پذیرایی کردند. اما در جای دیگر گفته می‌شود اساس ظلم و جور اینجا نیست! چرا که این عملکرد، نتیجه رفتارهای زشت و اشتباهی بود که در صدر اسلام رخ داد. پیامبراکرم (ص) در سفر حجه‌الوداع در واقعه غدیر خم روش و مدل حکمرانی به مردم پس از خودش را به امت اسلامی به بهترین شکل شرح دادند و در غدیر خم امام علی (ع) را به عنوان جانشین پس از خود به مردم معرفی کردند، این معرفی حضرت به عنوان یک سنت حسنه در جامعه جا افتاد و مردم با امیرمومنان علی (ع) بیعت کردند اما بعد دیده شد که پس از رحلت پیامبراکرم (ص) اتفاقات دیگری رخ داد و مسیر تغییر و جهت مردم بر اثر شانتاژهای تبلیغاتی آن زمان، جهت دنیوی گرفت و خلافت دستور رسول الله (ص) تبدیل به حکومت شد؛ در حقیقت اساس ظلم و جور از اینجا صورت گرفت.
اینکه امروز مطرح می‌شود بعد از رحلت رسول الله مردم به در خانه دیگران رفتند و شورایی بر خلاف نظر پیامبر شکل گرفت، از همین نقطه بود که اساس ظلم و جور در جامعه اسلامی رخ نمایان کرد و نشان داد، از همین جا بود که نتیجه سعادتمندی مردم متأسفانه تحت تأثیر قرار گرفت و گمراه شدند؛ بنابراین شهادت امام حسین (ع) مربوط به سال 63 هجری قمری نیست بلکه دلیل شهادت ایشان را باید در قضایای پس از رحلت پیامبر اکرم (ص) جستجو کرد. از این رو است که در زیارت عاشورا می‌خوانیم «فَلَعَنَ اللَّهُ امَّهً اَسَّسَتْ اَساسَ الظُّلْمِ وَ الْجَوْرِ علَیْکُمْ اَهْلَ الْبَیْتِ.»
وی در معرفی ظالمان بر خاندان عصمت و طهارت گفت: ظلم روا داشتند چه کسانی هستند؟ پایه گذار انحراف مسیر ولایی اهل‌بیت (ع) همان کسانی هستند که امام علی (ع) را خانه نشین کردند و کار را به جایی رساندند که حتی بسیاری از اصحاب از گرد حضرت پراکنده شدند و تنها تعداد انگشت شماری قریب به هفت نفر نزد ایشان باقی ماندند.
روایت مورد اتفاقی از پیامبر اکرم (ص) بین راویان اهل سنت و امامیه وجود دارد که حضرت می‌فرمایند: هر کسی بمیرد و امام زمانش را نشناسد به مرگ جاهلیت از دار دنیا رفته است؛ سوالی اینجا مطرح می‌شود و آن اینکه حضرت زهرا (س) وقتی به شهادت رسیدند، قطعاً ایشان به مرگ جاهلی از دنیا نرفتند و امام زمان خویش را شناخته و از دنیا رفتند. امام ایشان چه کسی بوده است؟ آیا می‌توان کسی غیر از امام علی (ع) که به عنوان اعلم الناس، اعبد الناس و ازهدالناس است را امام حضرت دانست؟ قطعاً خیر! پس اگر امام علی (ع) زمام ظاهری دنیا را به دست نمی‌گیرد، این دلیل یک ظلم حاکمیتی است که در جامعه آن زمان بر ایشان روا داشته شد. ظلمی که ریشه در جهالت، بی معرفتی و دنیا گرایی مردم داشت، این ظلم باعث شد امام علی (ع) 25 سال خانه‌نشین شوند؛ بنابراین حضرت زهرا (س) امام زمان خویش را شناخته و از دنیا رفته است، امام زمان ایشان محبوس الید نیست! قدرت انجام مدیریت جامعه را به خاطر بی‌معرفتی‌ها و دنیا گرایی‌های مردم و شانتاژها، مکرها و سیاست مذورانه برخی افراد به نام دین را ندارد. این حکایت از آن دارد که بیشترین ظلم نسبت به امیرمومنان علی (ع) روا داشته شده و حضرت اولین مظلوم این واقعه تاریخی صدر اسلام است.
به گفته حجت‌الاسلام علم‌الهدی، کسانی که اهل‌بیت (ع) را از جایگاه خودشان محروم کردند، امروز مورد لعن و نفرین مردم قرار می‌گیرند چون همه انسان‌ها این حق را داشتند بیش از این از وجود امام علی (ع) و دیگر اهل‌بیت (ع) بهره ببرند اما دشمناناجازه ندادند این فرصت آنگونه که خداوند متعال مقرر فرموده بود در اختیار این بزرگان قرار گیرد و مردم آنچنان که باید و شاید نتوانستند از وجود مقدس آنان مستفیض شده و از حضور آنان استفاده کنند؛ بنابراین اگر امروز پرسش می‌شود چرا ما چرا آن ظالمان را لعن می‌کنیم؟ ما چه ربطی به مردم 1400 پیش داریم؟ پاسخ این است اگر امام حسین (ع) موفق می‌شدند و تمام شئون زندگی را بارها و بارها به نسل‌ها و تاریخ معرفی می‌کردند، شاید رفتار و عملکردهای امت اسلام خیلی بهتر از این بود که امروز است. یا اگر امام علی (ع) و دیگر ائمه اطهار (ع) فرصت می‌یافتند دقیقاً الگوهای برتر را بارها و بارها آموزش دهند، شاید امروز امت اسلامی وضعیت دیگری را تجربه می‌کرد، البته اهل‌بیت (ع) الگوها و رفتارهای برتر را به امت اسلامی معرفی کردند و آموزش دادند اما چه بسا اگر بیشتر فرصت می‌کردند و می‌توانستند الگوهای پرورشی را در جامعه اجرایی کنند، تأثیرپذیری این تربیت در زندگی بشر امروز مشهود بود و انسان‌ها سعادتمند تر می‌شدند.
برای همین است در ادامه این زیارت عاشورا می‌خوانیم «و لعن اللّه امّهً دفعتکم عن مقامکم و ازالتکم عن مراتبکم الّتی رتّبکم اللّه فیها» خدا از رحمتش دور کند آن امت و گروهی را که شما را از آن جایگاه و مقامتان محروم کردند و دور کردند شما را از آن مراتب ریاستی که خداوند متعال شما را برای آن مقام ساخته و آماده کرده بود.
وی در ادامه تأکید کرد: همه این فرازها و لعن‌ها هشدار است؛ هشدار از این جهت که انسان‌ها گاهی اوقات در زندگانی خود به گونه‌ای عمل می‌کنند که نتیجه آن صدها و هزاران سال باقی می‌ماند. زیارت عاشورا غیر از آنکه درس‌های اعتقادی و کلامی ارزشمند و ماندگاری برای ما دارد، پیام‌های پرورشی ویژه نیز در بر دارد تا انسان‌ها احساس نکنند موضع‌گیری‌ها و تصمیم‌ها در خلأ و فضا محو می‌شود، از بین می‌رود و تأثیری ندارد؛ نه چنین نیست.
«حجت‌الاسلام علم‌الهدی همچنین در تبیین مفهوم لعن مشارکت‌کنندگان در قتل حسین بن علی (ع) اظهار داشت: در فراز دیگری از زیارت عاشورا عبارت «لَعَنَ اللَّه الْمُمَهِّدِینَ لَهُمْ بِالتَّمْکِینِ مِنْ قِتَالِکُم» آورده شده که مقصود مقدمه‌سازان هستند، دشمنانی که اجازه ندادند اهل‌بیت (ع) آن جایگاه علی‌الاطلاق خود را برعهده بگیرند و مدیریت ظاهری جامعه را در اختیار داشته باشند، همچنین به لحاظ ظاهری اجازه ندادند آن مقامات ظاهری اهل‌بیت (ع) بروز و ظهور پیدا کند و از این رو در این فراز زیارت می‌خوانیم خدا از رحمتش دور کند آن گروهی را که مقدمه‌چینی کردند، به تهیه اسباب پرداختند و برای جنگ آماده شدند. عمر سعد مقدمه‌چینی کرد، آماده شد تا روز عاشورا با امام حسین (ع) بجنگد تا در این جنگ حضرت و یارانش را از صفحه روزگار محو کند. مقدمه‌سازان می‌توانند سربازان لشکر باشند، می‌توانند نیروهای لجستیک عمر سعد باشند، می‌توانند تهیه کنندگان آذوقه و ابزار و آلات جنگی باشند یا می‌توانند پشتیبانی کنندگان پشت جبهه باشند. این فراز از زیارت عاشورا به ما انذار می‌دهد مبادا عملکرد انسان به شکلی باشد که در جهت تأیید عملکرد لشکر کفر و ظلم قلمداد شود. اینکه در روایت آمده هر کسی به انجام کار یک عده‌ای راضی باشد، این فرد در ثواب و گناه آن عمل سهیم است؛ نشان از پیام‌هایی دارد که می‌توان از زیارت عاشورا دریافت کرد.
استاد حوزه علمیه تصریح کرد: وقتی در فرازی از زیارت عاشورا می‌خوانیم «بَرِئْتُ اِلَی اللهِ وَاِلَیْکُمْ مِنْهُمْ، و َمِنْ اَشْیاعِهِمْ وَاَتْباعِهِمْ وَاَوْلِیآئِهِم،» در اینجا نقش دین مشخص می‌شود که در آشفته بازار جهالت‌ها، عصبیت‌ها و نادانی‌ها جامعه امروزی چه جایگاهی داریم و چه موضعی باید داشته باشیم؟ در روزگاری که مردم تحت فضا و جوهای مسموم تبلیغاتی حاضر می‌شوند شمشیر به روی امام زمان (عج) می‌کشند، ما چه وظیفه‌ای داریم.
