کرب و بلا: در میان یاران شهید سیدالشهدا (ع) اصحاب و همراهانی بوده‌اند که با سابقه درخشانی از ولایت‌مداری همسفر با امام خود شدند؛ اصحابی که یا خود شاهد جریان تاریخی غدیر و اعلان وصایت و ولایت امیرمؤمنان (ع) بودند و یا با واسطه این پیغام را دریافتند و امانتدار ذخیره بزرگ رسول خدا (ص) شدند.

«عبدالرحمن بن عبد رب انصاری خزرجی» از شهدای در رکاب حسین بن علی (ع) است که افتخار همراهی با رسول خدا و امیرمؤمنان علی (ع) را در عقبه زندگی خود دارد. او از قبیله خزرج بود که در مدینه زندگی می‌کردند و بعدها ساکن کوفه شدند.¹ شجاع، فداکار و دوستدار اهل‌بیت (ع) بود. قرآن را در محضر مولایش علی (ع) آموخته بود و از شخصیت‌های شناخته شده شیعه در کوفه به شمار می‌آمد.

«ابن حجر عسقلانی» از «اَصبَغ بن نُباتَه» حدیثی را نقل می‌کند که روزی امام علی (ع) در مسجد کوفه خطاب به حاضران فرمودند: هر کدام از شما که سخنان پیامبر(ص) در غدیرخم را شنیده، به پا خیزد و گواهی دهد. آن‌گاه عده‌ای برخاستند و گواهی دادند. از جمله مدافعان واقعه غدیر عبدالرحمن بود که گفت: من از پیامبر (ص) شنیدم که فرمود: «خداوند ولی من است و من ولی مؤمنانم. پس هر کس من مولای او هستم، این علی مولای اوست. پروردگارا! دوست بدار هر که او را دوست دارد و دشمن بدار هر که او را دشمنی کند و هر که او را یاری کند، تو یار و یاور او باش.»²

این صحابی رسول خدا در زمان حضور جناب مسلم بن عقیل در کوفه، همراه فرستاده امام شد و از کوفیان برای یاری حسین (ع) بیعت می‌گرفت.³  

عبدالرحمن با شنیدن خبر خروج امام حسین (ع) از مدینه و اقامت در مکه، به قصد یاری امام عازم مکه شد و در نیمه رمضان به ایشان ملحق شد و امام را تا کربلا همراهی کرد.⁴

در احوالات این یاور سیدالشهدا (ع) نقل شده است که شب عاشورا بسیار خوشحال بود و با «بریر بن خضیر همدانی» مزاح می‌کرد، هنگامی که دلیل این حالش را پرسیدند، چنین پاسخ داد که چرا خوشحال نباشم؟ وقتی میان ما و بهشت، جز درگیری با این کافران و شهادت فاصله‌ای نیست.⁵

شهید کهنسال کربلا، صبح عاشورا و در تیرباران صبح عاشورا به شهادت رسید.⁶ اگر چه بنا به نقل «ابن شهر آشوب» در جنگ تن به تن کشته شد، اما اسناد متعدد بر شهادت عبدالرحمن در حمله گروهی صبح عاشورا صحه گذاشته‌اند. او به هنگام شهادت 70 سال سن داشت.⁷

_____________________________________________

^منابع:

^{1- رجال طوسی، ص77.}

^{2- انصار الحسین، ص82؛ تنقیح المقال، مامقانی، ج2، ص145؛ محدثی، جواد، فرهنگ عاشورا، ص 320.}

^{3- الاصابه فی تمییز الصحابه، ج2، ص408.}

^{4- تاریخ الطبری، ج5، ص424؛ ارشاد القلوب، دیلمی، ص446؛ البدایه و النهایه، ج8، ص177-178.}

^{5- عنصر شجاعت، ج1، ص127.}

^{6- سنگری، محمدرضا، آینه داران آفتاب، ص 103.}

^{7- محمدزاده، مرضیه، شهیدان جاوید، نشر بصیرت، ص 293-294.}