اختصاصی کرب و بلا: نهضت سیدالشهدا (ع)، اهداف و رسالت‌های این قیام، موضوعی است که از ابعاد مختلف عملی و نظری می‌توان بدان پرداخت. علاوه بر بیان اصل این واقعه تاریخی و عوامل زمینه‌ساز آن، برخی علما و محققان از دیدگاه متفاوتی به قیام کربلا پرداخته و آن را مورد بررسی قرار داده‌اند.
«کوثر کربلا» نمونه پرداختی متفاوت به حادثه عاشوراست که «آیت الله جوادی آملی»، مفسر قرآن کریم، از منظر مباحث نظری به این موضوع پرداخته و علاوه بر طرح اصل موضوع، رهنمودهایی نیز در باب عزاداری سیدالشهدا (ع) بیان داشته است.
درباره‌ی کتاب
کتاب کوثر کربلا شامل مجموعه‌ای از سخنرانی‌های «آیت الله جوادی آملی» در دهه‌های محرم سال‌های اخیر در شهرستان آمل است. این سخنرانی‌ها به همراه مراثی، از گفتار به نوشتار تبدیل شده و در سه فصل یا به قول مولف سه «جام» منتشر شده است.
آیت الله جوادی آملی در مقدمه این اثر با بیان ابعاد جهاد اصغر، اوسط و اکبر و نیز هجرت اصغر، اوسط و اکبر به مقام والای سید الشهداء (ع) اشاره کرده و تحلیل عرفانی از رویکرد نهضت کربلا ارائه می‌دهد.
مباحث اساسی شناخت امامت به عنوان عهدی الهی، شناخت مبنای فکری نهضت حسینی و عوامل اعراض از آن مبانی، همچنین پرداختن به مسئله مهم امر به معروف و نهی از منکر، تاسیس نظام اسلامی و نیز اجرای عدالت اجتماعی و مباحث پیرامون آن از مباحث بررسی شده در این کتاب است.
مولف کوثر کربلا در خصوص نام‌گذاری کتاب به این عنوان می‌گوید: کوثر برگرفته از سوره «کوثر» و به عنوان چشمه‌ای از بهشت است و پیامبر اکرم (ص) فرمودند: «حسین از من است» و سیدالشهدا (ع) نیز فرمودند: «من به روش جدم عمل می کنم»، و از سویی با توجه به اینکه خود رخداد کربلا کوثر است و وجود امام حسین (ع) هم هدیه‌ای از جانب خداوند به رسولش بوده و از مصادیق کوثر است، کتاب به این نام مزین شد.
این کتاب در سه جام و 375 صفحه توسط انتشارات اسراء چاپ و منتشر شده است.
درباره‌ی نویسنده
عبدالله جوادی آملی متولد سال 1312ش، فیلسوف، فقیه، مفسر قرآن، مدرّس حوزه علمیه قم و از مراجع تقلید شیعه است. او از محضر اساتیدی از جمله «آیت الله بروجردی»، «امام خمینی» و «علامه طباطبایی» کسب فیض کرده و خود نیز حدود شصت سال در حوزه‌های علمیه قم و تهران به تدریس علومی چون فلسفه، عرفان، فقه و تفسیر مشغول بوده است.
«بنیاد بین‌المللی علوم وحیانی اِسراء» از مراکز علمی شهر قم، زیر نظر جوادی آملی اداره می‌شود. هدف این مرکز تبیین و گسترش علوم اسلامی از دیدگاه وی و همچنین آموزش پژوهشگر در زمینه علوم اسلامی است.
آیت الله جوادی آملی همچنین بر مؤسسه آموزشی امام حسن عسکری (ع) نظارت دارد که در سال 1387 در شهر آمل تأسیس شده است. وی در زمینه‌های مختلفی چون فقه، تفسیر، فلسفه و حدیث آثاری را به چاپ رسانده است. «تسنیم» مهم‌ترین اثر وی در حوزه تفسیر قرآن است که تا تیرماه 1399، 54 جلد این مجموعه منتشر شده است.
«رحیق مختوم» حاصل سومین دوره تدریس کتاب «اَسفار اَربعه» ملاصدرا، «مفاتیح الحیات»، «زن در آیینه جمال و جلال»، «شریعت در آیینه معرفت»، «ادب فنای مقربان» (شرح زیارت جامعه کبیره) و ... از دیگر آثار این فیلسوف معاصر است.
بازخوانی کتاب
کتاب کوثر کربلا مشتمل بر سه جام است که همگی زیر مجموعه عقل نظری و از مباحث حکمت نظری و عملی بوده که برخی درباره شناخت هست و نیست‌ها، و برخی درباره شناخت بایدها و نبایدهاست.
نویسنده در جام اول کتاب که مشتمل بر چندین «جرعه» است، ابتدا پیرامون رسالت‌های معرفتی کربلا صحبت می‌کند که با شناخت جایگاه امام و کلامی بودن مسئله امامت یعنی اعتقاد به نصب امام از سوی خداوند آغاز می‌شود.
در ادامه از تلاش برای تبدیل امامت به سلطنت امام حسین (ع) و شناخت‌مداری جهان سخن به میان آمده و اشاره شده است که امام حسین (ع) هم در خطبه‌های خود درباره‌ی حق و باطل سخن می‌گوید که مصداق حق و باطل تنها ظلم و عدل نیست، بلکه یاد خدا، شکر، فکر و ذکر مصداق حق و غفلت مصداق باطل است، سپس در مورد انواع حق و باطل توضیح داده شده است.
جرعه بعدی به شناخت بنیان فکری نهضت حسینی اختصاص یافته است. به عقیده نویسنده چنانچه از نامه‌ها و خطبه‌های سالار شهیدان برمی‌آید؛ قیام آن حضرت مبنا و بنایی داشت و عوامل روی گرداندن از مبنای نهضت حسینی در رفاه طلبی و حرام‌خواری است. مولف سپس در مورد شناخت پیام‌های نهضت حسینی سخن گفته و اشاره کرده که پیام کربلا با سخنرانی حضرت زینب (س) همواره زنده است.
جام دوم درباره رسالت‌های عملی و اجرایی کربلا صحبت می‌کند که از جمله آن رسالت‌ها می‌توان به امربه معروف و نهی از منکر، تاسیس نظام اسلامی، اجرای عدالت اجتماعی، هدایت مردم و حمایت آنها، تطهیر مردم، دستیابی به پیشوایی مردم، ایثار و ایستادگی تا شهادت، حرکت بر پایه دانش تکلیف آور، تقویت عزم عملی، رفتار جوانمردانه، احیای دفینه‌های عقلی مردم اشاره کرد.
جام سوم کتاب در باب بلانوشان کربلاست که جرعه اول از این جام در مورد بزرگی و دشواری مصائب کربلاست و طبق برخی منابع مانند زیارت عاشورا، عظمت واقعه عاشورا را به اندازه‌ای عظیم می‌داند که هیچ موجود آسمانی نمی‌توانست آن را تحمل کند.
جرعه دوم از جام سوم در مورد فضیلت گریستن بر امام حسین (ع) است که با استناد به کتاب‌های معتبر و بیان روایات متعدد از پیامبر اسلام و ائمه معصومین (ع)، گریستن بر امام حسین (ع) را عبادت می‌داند.
نویسنده بعد از بحث گریه بر امام حسین (ع)، در مورد جایگاه و شرافت امام حسین (ع) صحبت کرده و حائر حسینی را مانند حرم الهی و حرم پیامبر دارای حکم فقهی خاص می‌داند. سپس به بررسی رخدادهای مکه تا کربلا صحبت می‌کند که امام حسین (ع) در این سفر تاریخی بیش از 20 منزل را پیمودند تا به کربلا رسیدند که در کتاب به ذکر این منازل و شهادت یاران و قاصدان امام حسین (ع) مانند مسلم بن عقیل، قیس بن مسهر و ... پرداخته شده است.
جرعه آخر فصل پایانی کتاب به رخدادهای کربلا از جمله ورود به کربلا، تشنگی در کربلا، رخدادهای تاسوعا و شب عاشورا، شهادت اصحاب و اهل‌بیت (ع) و ... با ذکر جزئیات و توضیحات بیشتر اختصاص یافته است.
به عنوان مثال در بیان رخدادهای شب عاشورا به این روایت امام سجاد (ع) اشاره شده است که می‌فرماید: در شب عاشورا امام حسین (ع) همه را گردآورد و طی یک سخنرانی فرمود: این قوم با من کار دارند، اکنون شما از سیاهی شب استفاده کنید و من و خانواده‌ام را در این دیار تنها بگذارید و بروید. در جایی دیگر از گفتگوی امام حسین (ع) با حضرت زینب (س) در شب عاشورا سخن به میان آمده که می‌فرماید: من یاران خود را می‌شناسم، آنان اهل فرار نیستند، آنها پیش از من مرگ را می‌چشند.
در پایان کتاب برای بهتر نشان دادن مطالب کتاب، نمایه کاملی از آیات، روایات، اشعار، اعلام، موضوع و کتب آورده شده است.
برگی از کتاب
ذات اقدس الهی در قرآن می‌فرماید واگذاری حکومت به شما بر اثر شایستگی‌تان نیست، بلکه این آزمون است تا آشکار شود چگونه عمل میکنید؛ همچنین اگر قدرتی به شما دادیم، شکر می‌طلبیم تا ببینیم چه میکنید. اگر خود را طلبکار یافته و کار بد کنید، شما را نابود می‌کنیم و مردانی صالح به جایتان می‌نشانیم؛ چنانچه صالح باشید حیات و حکومت شما را همچنان استمرار می‌بخشیم؛ باید همان‌گونه که پیش از پیروزی صبار بودید پس از پیروزی هم شکور باشید. (ص 119).
