کرب و بلا؛ در استان آذربایجان شرقی، شهری قرار دارد با نام ایلخچی که در این شهر براساس یک رسم قدیمی، سپیدهدم نخستین روز از ماه محرم مراسمی تحت عنوان «تخته چالانار» یا «تختهزنی» برگزار میشود.
در این مراسم با نواخته شدن دو تکه چوب هم شکل به یکدیگر در صبحگاهان روز اول ماه محرم، به عموم مردم اعلام میشود که ماه عزای حسینی فرا رسیده است و باید در حرمت قائل شدن به این ماه سختکوش باشند.
البته از آنجا که این اتفاق در روز اول ماه محرم و آغاز سال نوی هجری قمری به وقوع میپیوندد، برخی قدمت این رسم آئینی را به دوره ای پیش از استقرار سلسله صفویه و رسمیت یافتن مذهب شیعه در ایران دانسته که با توجه به نفوذ و تسلط دولت عثمانی در ایران، این آئین بیشتر به منظور اطلاع رسانی آغاز سال نوی هجری روی میداده است.
با این حال پس از رسمیت یافتن مذهب شیعه و مرسوم شدن برپایی آئین های عزای حسینی این رسم مردم شهر ایلخچی نیز ادامه یافت و به خدمت اقامه عزای حسینی درآمد.
اقدامی مشابه «تخته چالانار» در شهر کاشان استان اسفهان روی میدهد اما اینبار مردم عزادار در غروب روز آخر ماه ذی الحجه و در آستانه حلول ماه محرم اقدام به چاووشخوانی میکنند.
این چاووشخوانی که به «چاووش عزا» موسوم است هم به نوعی بدرقه ماه ذیالحجه محسوب می شود و هم استقبال از ماه محرم و مهیا شدن برای اقامه عزای سیدالشهدا (ع) که در این راستا کسب بازار و مردم از محلات گوناگون پس از پشت سر گذاشن یک روز کاری در ساعات پایانی روز با تعطیل کردن دکان و مراکز کسب و کار خود متوسل به دسته جاتی میشوند که این دستهجات با زمزمه عبارات مشهوری در مدح و البته نوحهخوانی امام حسین (ع) به حرکت درآمده و در نقطه ای مشخص گرد هم میآیند.