کرب و بلا: حماسه عاشورا الگوی کاملی برای مسلمانان در طول تاریخ است و در واقع امام حسین (ع) با ندای «هل من ناصر ینصری» این سوال را از فردای بشریت می پرسد و جواب این پرسش را بعد از هزاران سال هر کدام از دوستداران اهل بیت (ع) با فرهنگ و زبان خود می‌دهند.
در مقاله پیش رو که برداشتی از مقاله «بررسی و تحلیل فلسفه عاشورا در میان برهمنان حسینی هندوستان» نوشته دکتر فرزانه اعظم لطفی است، تاریخچه و آیین سوگواری و ابراز ارادت این گروه از هندوها به سیدالشهداء (غ) بیان شده و آمده است: برهمنان حسینی از نادر افراد غیر مسلمان و از بالاترین طبقه اجتماعی بر اساس سیستم طبقاتی هندوستان هستند که عاشقانه به واقعه کربلا و به سالار شهیدان حضرت امام حسین (ع) وفادار مانده‌اند.
منشاء و مبداء برگزاری عزاداری در میان هندوان به عصر دولت‌های شیعی در جنوب هند باز می‌گردد. (1) اگرچه اکثر مراسم مذهبی هندوان با ساز، آواز و گاهی رقص در مقابل الهه‌های خود همراه است، اما در روز عاشورا کاملا به رنگ ماتم و عزا برگزار می‌شود. در سال 1809 میلادی ایام محرم با «هولی» بزرگترین جشن شادی و سرور هندوستان همزمان گردید، اما به حرمت سالار شهیدان به سادگی برگزار شد.
«عبداللطیف شوشتری» سفرنامه نویس ایرانی که مشاهدات خود را در کتاب«تحفه العالم و ذیل التحفه» به نگارش درآورده است، پس از بازگشت از سفر هند در سال 1216هجری درباره عزاداری هندوان در شهر «ویجی نگر» می‌نویسد: عجیب است که در آن شهر با این حالت که بویی از مسلمانی و بانگ محمدی نیست، اعاظم و متمولین هندو تعزیه‌خانه‌های عالی به تکلف دارند. بعد از دیدن هلال ماه عزا، همگی رخت سوگواری پوشند و ترک لذات کنند و بسیاری‌اند که بالمره از طعام و شراب، کف نفس نمایند، که در تمام عشره چیزی از گلوی ایشان به زیر نرود. شب‌ها و روزها به زبان هندی و فارسی مرثیه‌خوانی و سینه‌زنی کنند و هرکس به قدر وسع در اطعام فقرا و مساکین کوشد و شبیه به ضرایح مقدسه از چوب یا کاغذ سازند و نزد آن به سجده روند و برخاک غلتند و طلب مطالب نمایند. بعد از انقضای ایام عاشورا آنها را در رودخانه غرق کنند یا در جایی دفن کنند و آن را کربلا گویند» (2)
گفتنی است این‌گونه آیین عزاداری در میان هندوان به‌خصوص برهمنان حسینی تا عصر حاضر به همین منوال برگزار می‌شود. شهر «بنارس» به کعبه هندوان و شهر الهه شکر یا همان «شیوجی» معروف است و حدود دو درصد مسلمان در این منطقه زندگی می‌کنند. هرساله گروه اهل هندو و مسلمانان در کنار «درگاه فاطمین» که مقبره «حزین لاهیجی» شاعر پرآوازه ایرانی قرن دوازدهم سبک هندی است، مراسم عاشورا را با آداب خاصی انجام می‌دهند. لاهیجی به مدت 40 سال در شهر معابد و کعبه هنتدوان در بنارس سکنی گزید. او له پاس آموختن زبان فارسی به شاهزاده «چیت سینک» پسر پادشاه وقت، درگاه فاطمین را به عنوان انعام دریافت کرد. از آن زمان تا کنون این مکان مرکز برگزاری مراسم عزاداری عاشورا با حضور مسلمانان و غیرمسلمانان «برهمنان حسینی» در هندوستان است.
برهمنان حسینی در سرزمین هفتاد و دو ملت هندوستان به عنوان متولیان و مجتهدان دینی، دارای برترین طبقه و دارای بالاترین امتیاز اجتماعی‌اند. در مورد تاریخچه پیدایش برهمنان حسینی نقل‌های تاریخی متفاوتی وجود دارد اما در روایتی که اسناد آن موجود است آمده: یزدگرد سوم پادشاه ایران سه دختر داشت. مهربانو در سرزمین هند شاهزاده «سمرات با شاهزاده «سمرات چندرگپن» از خاندان شاهی گپت ازدواج کرد. «شهربانو» به عقد امام حسین در آمد و «کیسربانو» به عقد محمدبن ابی بکر در آمد. در روایت آمده است بعد از این وصلت، امام حسین (ع) به خاندان سلطنتی «مهاراجا چندرگپت» نامه‌ای فرستاد و وی را از ظلم و ستم‌های لشکر یزید آگاه ساخت و تقاضای کمک کرد. آن گاه برهمنان حسینی یا همان هفت فرزند کاهن برهمن با دیگر لشکریان و جنگجویان «دت» در کنار امام به شهادت رسیدند.
برخی بر این باورند این نامه اکنون موجود است و در ایالت «راجهستان» در شهر «اودهی پور» در موزه خاندان سلطنتی نگهداری می‌شود، اما رؤیت این نامه در شرایط خاص و برای افراد خاص ممکن است. (3) «راجاچندرگپت» پس از دریافت این نامه لشکری به فرماندهی سپه‌سالار »بهوریا دت» برای یاری رساندن به امام می‌فرستد، جنگجویان و لشکریانس از شهادت امام حسین (ع) به کمک مختار ثقفی کوفه را به تصرف خود در می‌آورند و از قاتلین امام انتقام می‌گیرند. پس از آن گروهتی بته هندوستان باز می‌گردند و عده‌ای در همان عراق سکونت می‌کنند.
روایت‌گران تاریخ هند بر این باورند که برهمنان حسینی پس از شرکت در جنگ و گرفتن انتقام شهدای کربلا به شهرهای سند، پنجاب، سیالکوت، راجهستان و بنارس رفتند و در آنجا سکنی گزیدند. امروز از نسل برهمنان حسینی 250 خانوار در این شهرها و به‌خصوص در ایالت بمبئی زندگی می‌کنند و معتقدند به برکت شرکت در جنگ و شهادت در کنار دوستداران و یاران امام حسین (ع) تاکنون نسل آنها پا برجا مانده است. برهمنان حسینی همچون دیگر برهمنان هند به اصول و عقاید دین هندو پایبند هستند، اما هرساله در ایام ده روز ماه محرم با پوشیدن لباس سیاه و روزه گرفتن به عزاداری مشغول می‌شوند. جالب توجه است که این دسته از دوستداران اهل‌بیت (ع) در ایام محرم از هرگونه حرکت و فکری که به خوشی و شعف روح و روان منجر شود، خودداری می‌کنند. اگرچه رنگ سیاه مورد پسند نیست و مکروه است، اما در این ایام به نشانه ماتم از پوشیدن آن دریغ نمی‌کنند و زنان با پوشیدن ساری سیاه، لباس خاص و استفاده نکردن از هرگونه لوازم آرایش به استقبال مراسم سوگ و ماتم می‌روند.
به هر تقدیر حسین بن علی (ع) حماسه کربلا را واقعیتی اسطوره‌ای ساخت. آری این واقعه در سرزمین اساطیری هند همچون دیگر اساطیر در میان بالاترین و خاص‌ترین نظام طبقاتی برهمنان حسینی زنده و ماندگار است. جایی بس شگرف است که در کنار پایبندی به شعایر مذهبی برهمنان، فریاد یا علی ادرکنی و مرده باد یزید و زنده باد حسین را پس از پایان مراسم خاص در معبد خانگی تکرار می‌کنند. کوچکترها نیز که الفاظ عربی نمی‌دانند، همراه بزرگان خود در معبد خانگی این جملات را زمزمه می‌کنند. (4)
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
منابع:
1- (موسوی، رشید: 51 )
2- شوشتری، میر عبد اللطیف خان: 359 )
3- (باقری، سیده صافیه بانو: 113-111)
