به گزارش کرب و بلا، ایده فیلمنامه «روز واقعه» را بهرام بیضایی از رمانی تاریخی نوشته نویسنده مسیحی جرجی زیدان به دست آورده بود؛ داستان جوانی مسیحی تازه مسلمان شده که در شب زفاف با دختری مسلمان، با ندایی درونی که او را به یاری فرامی‌خواند مواجه شده و سیر و سلوکی روحانی را آغاز کرده و به دنبال منشأ این ندا، سر از دشت کربلا درمی‌آورد البته کمی پس از وقوع واقعه عاشورا اما او که دلیل مسلمان شدنش را حسین بن علی (ع) معرفی می‌کند، در این انتخاب به یقین می‌رسد.
بیضایی رمانی تاریخی را مبنای نگارش فیلمنامه خود قرار داده یعنی منبعی که چندان منطبق با واقعیت تاریخی نیست و جرجی زیدان قطعاً دخل و تصرفی در آن داشته است و برخی روایات خود ساخته را برای سیال بودن داستان و در اقتباس هنری به منظور کشش دراماتیک آن وارد کرده است.
صرفنظر ز این موضوع باید این مسئله مهم را در نظر داشت که بهرام بیضایی نه چندان وفادار به اصل رمان جرجی زیدان، عبارت معروف «هَلْ مِنْ ناصِرٍ یَنْصُرُنی» منقول از امام حسین (ع) را تم اصلی فیلمنامه خود قرار داده است و مجموعه روایاتی را تا رسیدن عبدالله نصرانی؛ قهرمان داستان تا رسیدن به دشت کربلا در چفت و بستی منسجم کنار یکدیگر قرار داده است.
به هر روی، شهرام اسدی این فیلمنامه را البته با رضایت نه چندان صد در صد نویسنده آن، سال 1373 تبدیل به فیلمی کرد که در عرصه فیلم‌های عاشورایی و با وجود آنکه بیضایی خود همچنان نواقص و ایراداتی را به آن وارد می‌داند، بی اغراق اثری بی‌نظیر محسوب می‌شود.
نکته حائزاهمیت در مورد «روز واقعه» روایت فرعی و موازی با رویداد جذاب عاشوراست که عاری از هر نوع صحنه‌های اکشن، جنگی و پروداکشن و طراحی‌های چشم‌نواز در قاب تصویر، سلوک روحانی و عرفانی یک عاشق و دلداده به امام حسین (ع) را روایت کرده که در هر مرحله کشف و شهودی را به دنبال داشته تا آنجا که او را به کمال و یقینی متعالی می‌رساند.
عوامل دیگری نیز در محبوبیت فیلم سینمایی«روز واقعه» دخیل بوده‌اند که یکی از آنها انتخاب درست و بجای بازیگران بوده است و البته از همه آنها مهمتر ساخت موسیقی جذاب آن توسط مجید انتظامی که بی تردید به عنوان یکی از اجزای اصلی و پیشبرنده داستان فیلم مطرح می شود تا آنجا که «روز واقعه» را بدون موسیقی قادر به تصور نمی توانیم باشیم و قطعات موسیقی استفاده شده در بخش‌های گوناگون این فیلم سینمایی بجا و منطقی بر تصویر نشسته است و به شکلی آن را باید جزئی جدایی‌ناپذیر از میزانسن و کُنش بازیگران آن دانست.
«روز واقعه» نمونه ممتاز یک اثر سینمایی در گونه تاریخی و با محوریت روایت واقعه عاشوراست که در آن از هر گونه پرداخت شعاری و مناسبتی فاصله گرفته شده است به شکلی که در مواجهه مستقیم با این اثر هنری ابتدا مخاطب با روایتی جذاب و دلفریب روبرو شده و در مراحل بعدی هیچگاه تصور آن را ندارد که چرا باید در مقطعی غیر از ایام محرم و صفر شاهد آن باشد چرا که آنچنان این فیلم جذاب و قصه‌گوست که می تواند در سایر ایام سال هم برای شناخت بیشتر معرفتی از واقعه عاشورا مورد استفاده و توجه مکرر قرار گیرد که این مسئله نقطه مقابل بیشمار تولیداتی در حوزه تصویر و فیلم با موضوع عاشوراست که مواجهه مخاطب با آنها نخستین امری که مطرح می‌شود، این است که مگر محرم و یا ایام عزاداری امام حسین (ع) که این فیلم را پخش می‌کنند؟
