به گزارش کرب‌وبلا، علی اشرف فتحی مدیرمسئول ماهنامه فرهنگی تقریرات در نشست «نقد و بررسی عملکرد رسانه‌های دینی در ایران» با بیان این‌که در حوزه دین 2 بحث عقاید دینی و آثار و تبعات اجتماعی افراد را می‌توان مطرح کرد، توضیح داد: عقاید دینی به مفهوم مباحث کلامی، فقهی و اصولی و در بستر اعتقادات دینی افراد مطرح می‌شود و آثار و تبعات اجتماعی دین‌داری شامل پیامدهای ملموس و قابل مشاهده برای مخاطبان است که در حوزه دین، می‌بایست این دو حوزه را از هم تفکیک و به صورت مجزا مورد بررسی قرار داد.
وی افزود: رابطه‌ی دین و رسانه واقعیتی اجتماعی است که نخست باید آن را پذیرفت و سپس درباره‌ی آن سخن گفت.
این پژوهشگر عرصه رسانه گفت: منطق دین و رسانه دارای تفاوت‌های اساسی نسبت به یکدیگر هستند و لااقل در جامعه‌ی ما، منطق موجود از دین منطق ارسطویی است. این منطق حالتی جزمی دارد، بر قیاس تأکید می‌کند درحالی‌که رسانه، معلول دوره مدرن به حساب می‌آید و منطق خاص این دوره را داراست.
اشرف فتحی به ویژگیهای رسانه مدرن پرداخت و گفت: رسانه مدرن به نسبیت بهای بیش‌تری می‌دهد، به جای قیاس به استقرا توجه دارد، چندان به قداست قائل نیست، جزمیت ندارد و اساساً اعتقاد کمی به واقعیات با ثبات داشته و معتقد است واقعیات ثبات ندارند که در نتیجه زبان رسانه زبان بی‌ثباتی و بر اساس این تفاوت‌ها دین و رسانه لااقل در کشور ما هم‌خوانی چندانی با یکدیگر ندارند.
ذات دین و رسانه، دارای اختلاف‌های ساختاری جدی هستند و طبیعتاً کسی که قصد دارد در عرصه رسانه دینی کار کند، با محدودیت‌ها و چالش‌های جدی مواجه است.
وی با بیان این‌که رسانه‌ها در دوره مدرن به شدت وابسته قدرت‌ها هستند، افزود: به همان میزان که گفتمان دوره معاصر در مدار قدرت‌ها شکل نمی‌گیرد، شکل‌گیری رسانه‌ها بر مبنای قدرت‌هاست. حال در چنین فضایی نباید توقع داشته‌باشیم که رسانه‌های دینی بی‌طرف باشند. گاهی این تصور ایجاد می‌شود که چون فردی دین‌دار است بنابراین نباید وارد رسانه شود، در حالی‌که مگر افراد دیگری که وارد رسانه می‌شوند، هرچند کم مبلغ عقاید و افکار خود نیستند؟.
این پژوهشگر عرصه ارتباطات ادامه داد: از یک سو پای قدرت‌های مختلف را در رسانه‌ها شاهد هستیم، خواه این قدرت ناشی از یک نهاد دینی باشد یا یک نهاد اقتصادی و یا سیاسی، قدرتمندان مختلفی وجود دارند که سعی می‌کنند در بحث‌های دینی ایجاد تأثیر کنند. بنابراین نقش قدرت‌ها را در این ارتباط میان دین و رسانه باید مورد توجه جدی قرار دهیم.
مدیر مسئول تقریرات با بیان این‌که مبلغ بودن یکی از لازمه‌های ذاتی هر رسانه‌ای به شمار می‌رود، گفت: رسانه باید با تبلیغ خود به انتقال پیام‌ها کمک کند و توجه به این نکات در تفکیک قائل شدن و مرزبندی میان منطق دین و منطق رسانه حائز اهمیت است.
اشرف فتحی با اشاره به مواجهه با نهاد دین به معنای نهاد متولی، مروج، مفسر و تبیین‌کننده در بحث اثرات اجتماعی دین‌داری، گفت: یکی از ویژگیهای ذاتی نهاد روحانیت، هژمونی طلبی آن است و تمام سعی خود را به کار می‌بندد تا برتری را در دست گیرد؛ شاهد بودیم که مراجع، جزو نخستین نهادهای اثرگذار اجتماعی بودند که با کارهایی چون راه‌انداختن پایگاه‌های اطلاع‌رسانی و دفاتر اینترنتی به این پدیده روی آوردند و از این منظر می‌توان پیشتازی مراجع تقلید در استفاده از اینترنت را توجیه کرد.
وی ادامه داد: دین، به عنوان مدعی حقیقت مطلق و مدعی برتری بر جامعه هر رسانه‌ای چه بی طرف و چه رسانه‌ای راکه قصد دارد به طور تخصصی به مقوله دین بپردازد ناگزیر می‌سازد این دو مسأله مهم را در کنار اقتضائات رسانه‌ای خود لحاظ کند تا بتواند تعامل میان دین و رسانه را شکل دهد.
اشرف فتحی، با اشاره به تفاوت‌های ساختاری منطق رسانه و دین گفت: ذات دین و رسانه، دارای اختلاف‌های ساختاری جدی هستند و طبیعتاً کسی که قصد دارد در عرصه رسانه دینی کار کند، با محدودیت‌ها و چالش‌های جدی مواجه است. شبکه‌های اجتماعی مصداق بارز این امر هستند و چالش‌های جدی اجتماعی ایجاد شده توسط این شبکه‌ها، مصداق بارز اختلاف ذاتی رسانه و دین به شمار می‌رود.
رسانه‌های حرفه‌ای بی طرفی خود را به مخاطب وانمود می‌کنند؛ اما در کشورمان نمی‌توانیم از این ترفندها به خوبی در عرصه رسانه دینی بهره ببریم.
وی افزود: یکی از ویژگیهای رسانه‌های مدرن این است که تعامل بیش‌تری میان افراد ایجاد می‌شود و این تعامل به شکل محیرالعقولی در حال گسترش است و تعارضاتی را با مقوله دین رقم می‌زند.
اشرف‌فتحی، به تعقیب مدل بی‌طرفی رسانه‌ها اشاره کرد و گفت: اگر رسانه‌های حرفه‌ای را با دقت دنبال کنیم، می‌بینیم که مدل‌هایی که بر اساس آن‌ها، بی‌طرفی خود را به مخاطب وانمود کنند نسبت به گذشته خیلی پیچیده‌تر شده‌اند؛ اما این‌که در کشورمان نمی‌توانیم از این ترفندها به خوبی در عرصه رسانه دینی بهره ببریم، دلیلی بر نفی این ابزار نیست.
وی با اشاره به تغییر روزافزون سلایق و ذائقه‌های جامعه بشری در دنیای امروز گفت: سلیقه‌ها در جامعه مدرن به سرعت و مکرر تغییر می‌کند و تمایل به ثبات و یکنواختی در افراد جامعه خیلی کم‌تر شده است زیرا گسترش رسانه آگاهی‌های بیش‌تری را نسبت به سبک زندگی و تحولات در اختیارمان قرار داده و این امر موجب شده است در دنیای امروز، سلایق مردم سیال و متغیرتر از گذشته باشد که این امر، کار رسانه‌های دینی را سخت‌تر می‌کند.
مدیرمسئول ماهنامه تقریرات، با تأکید بر این‌که در تعامل دین و رسانه نباید محتوای رسانه‌های دینی با مباحث فنی خلط شوند، بیان کرد: ممکن است فردی توانمند از نظر هنری که لازمه‌ی یک رسانه‌ی دینی است اعتقاد چندانی به دین نداشته باشد بتواند در این عرصه کمک کند چراکه بر اساس رویکرد فنی برای این کار پول می‌گیرد اما در بحث‌های محتوایی اعتقاد داریم که دین نباید صرفا زبانی باشد و شخصیتی که برای دین تبلیغ می‌کند باید از حداقل‌های اعتقادی برخوردار باشد. نگاه محتوایی در مسائل فنی دینی جوابگو نیست و بر همین اساس باید این دو نگاه را از یکدیگر تفکیک ببخشیم.
.jpg)
