حرم امام حسین(علیه‌السلام)، که به همراه حرم ابوالفضل العباس(علیه‌السلام) و فضاهای پیرامون این دو جایگاه، هسته مرکزی شهر را تشکیل می‌دهند. حرم مطهر بیش از دو متر از سطح شهر پایین‌تر است؛ از این رو تعداد زیادی پله زائران را از دروازه‌ها به درون صحن هدایت می‌کند.
ساختمان کنونی حرم از ساخته‌های دوره صفوی و عثمانی و قاجار است. حرم مطهر از گنبدی بزرگ و مطلاّ تشکیل‌شده که بر روی گنبد خانه‌ای وسیع و چندین رواق و یک مسجد بزرگ و صحنی فراخ است که تمامی این مجموعه را دربرمی گیرد. گنبد طلا از ساخته‌های دوران صفویه است و طلاکاری آن به دستور آغامحمدخان قاجارانجام گرفته است. در زیر گنبد، ضریح نقره‌ای و بزرگ و چندضلعی قرار دارد که قسمت عمده فضای گنبد خانه را اشغال کرده و درون آن قبر مطهر امام حسین(علیه‌السلام) و دو فرزندش علی‌اصغر و علی‌اکبر جای دارد. در سمت شرق ضریح مطهر حضرت، فضایی است که در جنوب آن پنجره‌ای نقره‌ای قرار دارد. اینجا آرامگاه قسمت اعظم شهیدان واقعه کربلا است که همگی آنان پیرامون آن پنجره و فضاهای اطراف پراکنده و مدفون هستند. 
قتلگاه: جایگاهی است در نزدیکی آرامگاه حبیب بن مظاهر اسدی که بنابر گفته روایات، امام حسین(علیه‌السلام) در آنجا به شهادت رسید و بعدها به جایگاه کنونی منتقل شد و دفن گردیده‌اند.
تلّ زینبیه: در فاصله 20 متری از سمت غرب صحن مطهّر، تپه‌ای به ارتفاع 5 متر وجود دارد که امروزه بر روی آن اتاقی ساخته‌شده است، این تپّه به نام «تلّ زینبیه» یا تپّه حضرت زینب (علیها السلام) مشهور است و بنا به نقل مورّخان، تپّه‌ای بوده است که در روز عاشورا حضرت زینب بر روی آن می‌رفته و از سیر وقایع جنگ آگاهی می‌یافته‌اند.
حرم منوّر و پاک ابوالفضل العباس (علیه‌السلام): این حرم در فاصله 350 متری شمال شرقی حرم امام حسین (علیه‌السلام) قرارگرفته و دارای قبّه و بارگاه شکوهمندی است که جسد پاک این سردار رشید و یار وفادار امام حسین(علیه‌السلام) را در بَرگرفته است. ساختمان دارای گنبدی طلایی است که بر روی گنبد خانه‌ای کوچک‌تر از حرم امام حسین (علیه‌السلام) قرار دارد. گِرداگرد قبر مطهّر را چهار رواق و صحن فراخ و وسیعی به همراه ایوان زیبا در برگرفته است. ضریح زیبای آن حضرت به دستور مرحوم آیه الله العظمی حکیم در سال 1965 میلادی در اصفهان ساخته شد.
آرامگاه حبیب بن مظاهر اسدی: او یکی از شهدای روز عاشورا است که در سن 80 سالگی به یاری امام حسین(علیه‌السلام) شتافت و شهید گردید و در فاصله 10 متری از ضریح مطهر و در رواق جنوب غربی مدفون است و دارای ضریح کوچکی است.
آرامگاه سید ابراهیم مجاب: وی امام‌زاده والامقام و عظیم‌الشأن و دارای نسل مبارکی است. او ابراهیم فرزند محمد العابد فرزند امام موسی بن جعفر(علیه‌السلام) است که در این بقعه مطهّر دفن شده است و بنا به نوشته مورّخان، بسیاری از سادات و بزرگان پیرامون او مدفون‌اند. آرامگاه او در رواق حرم مطهّر و در گوشه شمال غربی آن است.
مشاهیر مدفون در حرم: در سرتاسر صحن و حجره‌های گرداگرد آن و رواق‌ها، بسیاری از بزرگان در طول تاریخ دفن شده‌اند، برخی از این حجره‌ها به نام شخصیتی که در داخل آن دفن شده، مشهور است؛ همچون آخرین مقبره‌ای که در جنوب سمت مشرق قرار دارد و مدفن بسیاری از علمای دین هست که مشهورترین آن‌ها مرحوم آیه الله میرزا محمدتقی شیرازی است که در سال 1920میلادی، رهبری انقلاب مردم بر ضدّ دولت انگلیس را بر عهده داشت. از دیگر مشاهیر مدفون در این بقعه مطهر، میرزا محمدتقی خان امیرکبیر است که پس از به قتل رسیدنش در کاشان، به کربلا منتقل و در مقبره‌ای در رواق شرقی حرم مطهر دفن گردید، همچنین قاجاریه نیز در رواق شمالی، دارای مقبره‌ای هستند که جمعی از آنان در آنجا مدفون‌اند.
خیمه‌گاه: در جنوب صحن مطهّر امام حسین(علیه‌السلام) و در فاصله 250 متری واقع است. (بنا به نقل مورّخان، محل برافراشته شدن خیمه‌ها و چادرهای سیدالشهدا(علیه‌السلام) ویاران او بوده است). امروزه جایگاه خیمه‌ها را با ساختمان‌سازی به تصویر کشیده‌اند.
مقام حضرت مهدی (علیه‌السلام): در میان نخلستان‌های کرانه رودخانه فرات که این شاخه رودخانه به نام «نهر علقمه» مشهور است، از شمال کربلا می‌گذرد و آن جایگاهی است منسوب به حضرت حجّت (علیه‌السلام) که مردم در آن به نماز می‌پردازند.
حر: و آن شهرکی است در جنوب غربی کربلا که در فاصله 9 کیلومتری از شهر واقع‌شده و نام آن برگرفته از نام حر بن یزید ریاحی است. او در روز عاشورا یکی از فرماندهان لشکر عبیدالله زیاد بود ولی بعدها توبه کرد و به لشکر حق پیوست و تا پای جان ایستاد و به شهادت رسید و در این موقعیت دفن گردید. امروزه آرامگاه او، که از ساخته‌های شاه اسماعیل صفوی است، دارای صحن و رواق و گنبد کاشی‌کاری است و مؤمنان فوج فوج به زیارت قبرش می‌شتابند.
آرامگاه الأخرس بن الکاظم (علیه‌السلام): وی محمد ابن أبی الفتح أخرس، از نوادگان حضرت موسی بن جعفر (علیه‌السلام) است که بقعه‌اش در حومه کربلا، در محله‌ای به نام «الأبتر» قرار دارد.
آرامگاه ابن حمزه: وی نواده امیرالمؤمنین و از امام زادگان والامقام است. آرامگاهش در آغازِ بزرگراه کربلا  ـ  طویریج قرار دارد.
آرامگاه عون بن عبدالله: در نسبت این امام‌زاده تردیدهایی وجود دارد که آیا وی همان عونی است که در کربلا شهید شد و یا نواده امام حسن (علیه‌السلام) است؟ امروزه وی دارای بقعه و بارگاه باشکوهی در 11 کیلومتری شمال غربی کربلا و در آغاز بزرگراه کربلا ـ بغداد هست. این امام‌زاده بسیار مورد توجّه مردمان عراق و دارای نذر مجربی است: از این رو همواره مزار او مملو از زائر و نذورات آنان است.
آرامگاه طفلان مسلم: این آرامگاه در راه کربلا ـ  بغداد، در حومه شهر مسیب قرار دارد.
این دو کودک به نام‌های محمد و ابراهیم، فرزندان حضرت مسلم ابن عقیل هستند که پس از شهادت پدرشان به شهادت رسیدند، آرامگاه این دو کودک صحن و سرای باشکوهی داشته و بر قبر هر یک گنبد و ضریحی قرار دارد.
آرامگاه ابن هاشم: وی از نوادگان حضرت موسی بن جعفر(علیه‌السلام)است که در سال 745هـ.ق. وفات یافت و آرامگاهش امروزه در کویری واقع در شمال غربی کربلا است. قبر او دارای صحن و سرای بزرگی است و در میان اعراب بیابان‌گرد بسیار معروف است و آنان همواره بدو پناه آورده و نذر می‌کنند.
آرامگاه ابن فَهْد حِلّی: او از فقهای امامیه است و قبرش در غرب خیابان «باب القبله» درون مسجدی به نام او قرار دارد.
حسینیه‌های کربلا: با توجّه به این‌که کربلا شهری زیارتی است و سالیانه صدها هزار مسلمان از سرتاسر کشورهای شیعه‌نشین برای زیارت به این شهر مقدّس مشرّف می‌شوند، از این رو بسیاری از مردم شهرهای گوناگون به ساختن حسینیه و زائرسرا پرداخته‌اند که مهم‌ترین حسینیه‌ها از آنِ ایرانیان است; همانند حسینیه تهرانی‌ها، اصفهانی‌ها، مازندرانی‌ها، قمی‌ها و آذربایجانی‌ها، و ده‌ها حسینیه دیگر که قسمت عمده این مراکز در مهر و موم‌های اخیر منهدم و ویران گردیده است.
مدارس دینی کربلا: کربلا دارای حوزه علمیه کهن و مهمی است; از این رو مدارس دینی فراوان در کربلا دیده می‌شود که مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از: مدرسه هندیه، مدرسه حسن خان، مدرسه آیه الله بروجردی، مدرسه بادکوبه، مدرسه کریم‌خان، مدرسه مجاهد، مدرسه بُقعه، مدرسه حسینیه، مدرسه شریف العلما، مدرسه سلیمیه و..