رمزگشایی از هدف یا اهداف سیدالشهدا (ع) در برپایی قیام عاشورا، در پنجاه سال اخیر و به ویژه پس از پیروزی انقلاب اسلامی، رونق فراوان یافته است و بسیاری از محققان به واکاوی چیستی و چرایی آن واقعه عظیم پرداخته‌اند. از بررسی نظریه‌های مختلف شیعی درباره قیام سیدالشهدا (ع) برمی‌آید که دو نظریه حکومت‌خواهی و شهادت‌طلبی، از دیگر نظریه‌ها فراگیرتر است.