مذاکره با دشمن در جایگاه مسئله‌ای روزآمد، به تبیین قیام امام حسین (ع) راه یافته و  با این ادعا همراه شده است که «امام حسین (ع) با انجام ملاقات‌هایی در کربلا، به‌ دنبال مذاکره و توافق بود تا جلوی جنگ گرفته شود.»

یکی از نکات درخور تأمل در قیام امام حسین (ع) دلایل تغییر ذهنیت و محاسبه مردم نسبت به اهداف پیامبر اسلام (ص) و ارزش‌های اسلامی تنها نیم‌قرن پس از رحلت پیامبر (ص) بود؛ تغییری که سرانجام به حادثه کربلا انجامید.

حسین (ع) ناچار است میان این دو یکی را انتخاب کند. یا یزید را بپذیرد و به او رسمیت دهد، یا خون بدهد و او را از رسمیت بیندازد تا حق از باطل جدا شود. حسین (ع) اهل بده بستان هم که نیست. پس طبیعی است که دومی را انتخاب کند. به این کلام حسین (ع) که در اواخر کار می گوید دقت کنید: «ای مردمان، این حرامیان، مرا بین دو چیز مخیر کرده اند، یا شهادت یا ذلت، هیهات منا الذله».