عبدالله بن عباس شاخص‌ترین چهره خاندان عباس بن عبدالمطلب و یکی از نخبگان صحابه است. ‌با وجود اخبار فراوانی که در فضل و دانش این چهره مشهور بازتاب یافته اما بخش‌هایی از زندگی او همچنان با ابهاماتی روبروست. ‌مهم‌ترینِ این ابهام‌ها عدم همراهی او با امام حسین (ع) در واقعه کربلاست. ‌برخی منابع از معذور یا مأذون بودن او سخن گفته‌اند که درست به‌ نظر نمی‌رسد. ‌در این پژوهش از دیدگاهی دیگر، ‌اندیشه و تفکر عبدالله بن ‌عباس نسبت به برنامه امام حسین (ع) در آستانه واقعه کربلا بررسی و تحلیل شده است. 

نوشتۀ زیر به بـخش‌هایی از سـخنان سیدالشهدا در مواجهه با افراد و حوادث در راه مکه تا کربلا به روش تحلیلی با چشمداشت ادراک اهداف آن حضرت توجه دارد. سعی کردیم حتی الامکان به شیوه‌ای روایی و تحلیلی، گفت‌وگوهای امام (ع) با شخصیت‌های مـهمی چون محمد بن حنفیه، فرزدق، حضرت زینب (س)، حر بن یزید ریاحی را بررسی کنیم؛ همچنین سخنرانی امام (ع) در منزل «شراف» و خطبۀ حضرت سیدالشهدا (ع) پس از ورود به کربلا  را بررسی کردیم تا بتوانیم از خلال سخنان بلیغ آن امام معصوم، به اهداف ایشان بـرای خـلق حماسه کربلا پی ببریم.