تاریخ، آینه‌ای روشن برای دریافت برخی حقایق است و در علم رجال و تراجم نیز بسیار کاربرد دارد. بدون تکیه و استناد به تاریخ نمی‌توان ترجمه افراد را آن‌گونه که هست به دست آورد. در این مقاله به بررسی برخی از افرادی که به اشتباه  ادعا شده است در شمار شهیدان کربلا قرار دارند ، پرداخته و در پایان به این نتیجه می‌رسیم که برخی از کتب رجالی، دشمن امام حسین (ع) یا اهل‌البیت (ع) را در شمار شهدای کربلا آورده‌اند. 

 تاریخ نیمه ای روشن دارد که برای همگان پذیرفتنی است اما از طرف دیگر نیمه ای تاریک دارد که سبب نفی اهمیت آن توسط عده ای از نظریه پردازان شده اما با نگاهی بدون تعصب می توان راهی برای فهم و درک نیمه تاریک آن پیدا کرد.

"تاریخ را پادشاهان نوشته اند!" این جمله ای است که بارها شنیده ایم و با آنکه عامیانه است اما دور از واقعیت هم نیست. داده های تاریخی، مشتی گزارش و روایت، به عبارتی دیده ها و شنیده های افراد مختلفی هستند که هرکدام از آنها بسته به پایگاه اجتماعی و فکری خود، نظرات خود را در این نقل ها دخالت داده اند؛ از این رو وقایع رنگ و بوی تحریف به خود گرفته‌اند. انچه مسلم است اینکه همواره حقایقی در پس این نیمه تاریک و چهره مخدوش تاریخ وجود دارد که پیدا کردن آنها، اساس کار یک مورخ است.

در مقاتل کهن اسمی از شخصیت بکیر ( محور اصلی فیلم رستاخیز) که در تاریخ از او به عنوان پسر حر یاد کرده‌اند یافت نمی‌شود اما در کتب صده‌های اخیر نام او آورده شده و او را در زمره شهدای کربلا قرار داده‌اند.

برخی از کتب، گزارش‌ها تاریخی هستند؛ یعنی مؤلف فقط تاریخ را تألیف کرده است و آنچه را که رخ‌داده نوشته و تجزیه‌وتحلیل نکرده است. حال یا همگی را با ذکر سند آورده یا برخی از مطالب را با ذکر سند و سند برخی را نیز حذف نموده است.

تاریخ به صورت‌های مختلفی به دست ما رسیده است. معمولا آنچه به ذهن می آید کتاب‌های مقتل است در حالیکه طیف وسیعی از کتاب‌های تاریخی، رجالی، مناقب، حدیثی و حتی برخی کتب ادبی وجود دارند که از آن می توان به زوایای مختلف تاریخ را در آن‌ها بررسی کرد.

محرم ماه تجدید حیات اسلام و دهه عاشورا فصل ریزش رحمت بیکران الهی و بهار معرفت و عترت نبوی است. ایمان و اخلاق و ارزش‌ها در سایه فرهنگ عاشورایی تقویت می‌شود و کفر و نفاق ظلم و گناه به‌شدت تضعیف می‌گردد، نام پیشوای شهیدان، مشعلی است که راه را روشن می‌سازد و شرک و ظلم و نفاق از آن می‌گریزد.

واقعه عاشورا در طول تاریخ موجب پدیداری آثار مکتوب فراوان و شکل‌گیری آداب و سنن بسیاری شده است. از آن جهت که این واقعه با زندگی دینی مسلمانان پیوند خورده است، باید دانست آن‌چه شیعیان درباره عاشورا و واقعه کربلا در نوشته‌ها، خطابه‌ها، هنر‌ها و سنت‌های خویش عرضه می‌کنند با آن‌چه در سال 61 ه.ق و در صحرای کربلا و در روز عاشورا رخ داده، چه میزان هم‌خوانی دارد؟ 

در طول تاریخ، علمای امامیه و عالم تشیع اهداف و علت‌های مختلفی برای شروع نهضت امام حسین (ع)، سفر حضرت از مدینه به مکه و از مکه به عراق و کربلا و نهایتا واقعه‌ عاشورا نگاشته و قلم زده‌اند که برخی از این دیدگاه‌ها با یکدیگر تفاوت اساسی دارد.