روایت‌ها و داستان‌هایی که درباره حوادث مربوط به کارزار کربلا، پس از آن شکل گرفت، یک مظهر مذهبی از ابتلای امام حسین (ع) و شهادت ایشان ایجاد کرد. در واقع حادثه غمبار کربلا، به حافظه جمعی شیعه برجستگی زیاد و نمادینی بخشید.

گویا نمی‌دانند که در این عصر و زمان، مهم کیفیت و محتوای شعائر حسینی است، نه کمیت و ازدیاد برنامه‌های بی‌محتوا!

شرح یک گفت‌وگو با آیت الله سید احمد مددی، استاد برجسته فقه و اصول حوزه قم، درباره صحت برخی ادعاها درباره قصد امام حسین (ع) بر بیعت با یزید و پاسخ به سوالاتی درباره واقعه عاشورا.

واژه «علی‌اصغر» در منظر شیعیان و محبان اهل‌بیت (ع)، نماد طفل شیرخوار امام حسین (ع) است که در روز عاشورا در اوج تشنگی، به تیر ستم سربازی از لشکر عمر سعد به شهادت رسید. ارباب مقاتل و منابع، جزئیات تبارشناسی و مقتل حضرت علی‌اصغر، را با اختلافاتی ذکر کرده‌اند. این مقاله به روش توصیفی ـ تحلیلی و با مطالعات کتابخانه‌ای درصدد بازشناسی طفل شیرخوار شهید امام حسین (ع) در مقاتل و منابع متقدم شیعه و سنی است.

یکی از مصیبت‌های جانکاه واقعه عاشورا، شهادت شیرخواره امام حسین (ع) است که در آخرین ساعات نبرد، توسط سپاه عمرسعد هدف تیر قرار گرفت و به شهادت رسید. مقاله پیش رو به جزئیات زندگانی این کودک خردسال که در هاله‌ای از ابهام قرار دارد می‌پردازد.  در این نوشتار سعی شده است با استناد به منابع قدیمی، معتبر و قابل اتکای شیعه و اهل تسنن هشت قرن نخست اسلام بدون تحلیل وبرداشت از واقعه، تصویری روشن از جزئیات زندگی آن حضرت همچون نام، تولد، سن، چگونگی شهادت و مکان دفن او ارائه شود تا ضمن آگاهی دادن خواننده به متن واقعه، به همه پرسش‌های گزارش‌های مربوط به آن پاسخ دهد.

عاشورا یعنی مبارزه، یعنی ایستادگی در برابر ظلم و فساد، یعنی ایستادگی در برابر فریب و خرافه، یعنی پیگیری همان روشی که رسول خدا (ص) اعلام فرمود که در دین من ریاضت و رهبانیت جایی ندارد.

یکی از مسائلی که کمتر به آن توجه شده، روابط عاطفی معصومان (ع) با اعضای خانواده و بستگان درجه اول و روابط عاطفی متقابل آنان با معصوم (ع) است. از این رو در این مقاله روابط عاطفی حضرت زینب (س) بررسی شده اما تأکید بر واقعه عاشورا است. در این جستار با توجه به رعایت سیر تاریخی از ولادت حضرت زینب (س) تا اتمام واقعه عاشورا و وقایع پس از آن، حوادث به ترتیب توالی و پیشرفت‌ها مورد توجه بوده و روابط عاطفی از لابه‌لای گزارش‌های تاریخی و روایی استخراج شده است. 

از جمله ویژگی‌های شاخص قیام امام حسین (ع)، خونین شدن این قیام با خون مطهر شهیدان، به‌ویژه حضرت علی اصغر (ع) است. براساس نقل مقاتل و کتاب‌های تاریخی و مفاد زیارت‌نامه‌ها، امام حسین (ع) در روز عاشورا خون زخم و جراحت خویش را به آسمان پاشید و صورت مبارکش را با آن رنگین کرد. همچنین خون علی اکبر (ع) و علی اصغر (ع) را نیز به هنگام شهادت به آسمان پاشید و قطره‌ای از آن خون‌ها به زمین بازنگشت. بنابراین خونین کردن صحنه شهادت بهترین عزیزان از سوی امام حسین (ع)، به‌ویژه علی اصغر (ع) منطق و اهدافی حاکم است.

از جمله دلایل زنده بودن قیام عاشورا و اهداف امام حسین (ع) در بازه زمانی بیش از هزار و سیصد سال، جدای از گوهره دینی و الهی این قیام به دلیل ماهیت رسانه‌ای قیام است.

حجت‌الاسلام و‌المسلمین رسول جعفریان، استاد گروه تاریخ دانشگاه تهران در یادداشتی با اشاره به تحریفات و اعمال سلایق گوناگون در بازگویی روایت عاشورا و قیام امام حسین (ع) در عرصه‌های گوناگون اجتماعی، سیاسی و فرهنگی، آن را خدشه‌ای  به اصل و اساس این واقعه انسانی و الهی قلمداد کرد.