مرحوم سیّد جعفر شهیدى، در کتاب چراغ روشن در دنیاى تاریک یا زندگانى امام سجّاد (ع)، به شدّت رد مى کند که مادر امام زین العابدین، شهربانو دختر یزدگرد باشد.

دیدگاه های بسیار مختلفی درباره حضرت شهربانو مادر گرامی امام سجاد (ع) وجود دارد. آقای یوسفی غروی با بیان تمامی دیدگاه‌ها و کنکاش آن‌ها به نتایجی متفاوتی رسیدند که در آن هم از دیدگاه تاریخی وهم حدیثی به موضوع پرداخته اند.

در این مقاله قصد اثبات وجود شهربانو دختر یزدگرد سوم به عنوان مادر امام سجاد(ع) را داریم و چند موضوع را بررسی قرار می‌کنیم: 1. اثبات وجود شهربانو دختر یزدگرد سوم 2. زمان اسارت شهربانو 3. اثبات وجود شهربانو به عنوان مادر امام سجاد(ع) 4. نام شهربانو 5. مدت حیات شهربانو

در شهر ری مقبره ای منسوب به شهربانو همسر گرامی امام حسین (ع) و مادر امام سجاد (ع) وجود دارد که زیارتگاه شیعیان است. این بنا براساس گزاره های تاریخی متعلق به قبل از اسلام بوده است و اکثر تاریخدانان معتقدند که حضرت شهربانو مادر گرامی امام سجاد در این محل دفن نیستند.

مری بویس استاد دانشگاه و پژوهشگر آیین زرتشتی که تمام عمرش را به پژوهش در رابطه با ایران باستان و آیین آن صرف کرده است در مقاله خود «بی‌بی‌شهربانو و بانو پارس» مقبره بی‌بی‌شهربانو شهر ری را به آناهید زرتشتیان قبل از اسلام نسب داده است. مری بویس معتقد است داستان فرار شهربانو از کربلا افسانه ای بیش نیست و به دلیل زمینه های دینی ایرانیان جذب مقبره شهربانو شده است.

شهید مطهری در سخنرانی‌های خود پیرامون عاشورا به بیان برخی از تحریفات که در نقل این واقعه انجام شده پرداخته اند که بعد ها کتاب مستقلی به نام حماسه حسینی از آن به چاپ رسید. از جمله تحریفاتی که ایشان به آن اشاره می کردند داستان ازدواج بی بی شهربانو و مقبره ایشان در شهر ری بود. شهید مطهری به شدت مخالف سکوت در برابر اینگونه خرافات جهت حفظ دین مردم بودند.

از آنجا که بخشى از زندگى و تربیت معصومان علیهم‌السلام به مسئله «مادر و نیاکان مادرى‏» آنان، اختصاص دارد؛ زیبنده است که در نگارش زندگینامه هر معصومى، به این موضوع نیز پرداخته شود.

درباره مادر بزرگوار امام سجاد (ع) ضرورت پژوهش، بیشتر خواهد بود؛ چرا که گوناگونى اقوال و ابهامات تاریخى، بیانگر «تحریف در گزارش وقایع‏» است. از این رو برخى از مورخان، محدثان و نویسندگان به «نقد علمى‏» اخبار و احادیث پرداخته و به نتیجه مطلوبى رسیده‌اند.