در این سلسله مقالات در نظر داشتیم برخی چیزها که افسانه یا خیال عاشورایی نام‌گرفته بود و برخی آن را دست‌آویز خود برای طعنه زدن به روضه‌خوانان و عزاداران حسینی و تهمت زدن به آنان و کوچک شمردن کار آنان باهدف ایجاد تشکیک در ذهن مردم قرار داده بودند، بررسی شود.

در متن زیر در ادامه بخش قبل تتمه این روایات تاریخی را برای بررسی آورده‌ایم و نتیجه‌گیری نقد جعفر مرتضی عاملی را به حماسه حسینی بیان شده است.

در قسمت پیش وجود حضرت لیلا مادر علی اکبر را در کربلا بررسی کردیم و بیان شد که شهید مطهری در حماسه حسینی در باره این واقعه چه بیان کردند و سخنان مورخان و دیگران را هم آوردیم در مقاله زیر به نقل های تاریخ از دیگر اتفاقات پیرامون حضرت لیلا می پردازیم ... 

در قسمت قبل گفتیم که نگرش به تاریخ و داستان‌های آن چگونه باشد در کتابی که به شهید مرتضی مطهری نسبت داده‌اند وی برخی از مطالبی را که درباره حادثه عاشورا ذکر شده، ساختگی می‌داند و بر این باور است که آن مطالب، بعدها به تاریخ اضافه‌ شده است؛ اما هنگامی‌که در این‌باره کاوش کردیم، به این نتیجه رسیدیم که این حکم در بسیاری از موارد مذکور صادق نیست. آنچه به آن شهید نسبت داده‌شده بر دو گونه است: چیزهایی که در ارتباط با سیره امام حسین (ع) به وجود آمده از حادثه کربلا است، یا ازمواردی است که از آغاز تا پایان به حادثه کربلا متصل است. و چیزهایی که صحیح نیست که آن را دروغ بپنداریم و از وقایع عاشورایی یا متصل به آن است.