در بخش پیشین به اسناد  تاریخی تعزیه اشاره شد در ادامه به بررسی متون می‌پردازیم: بعد از آن‌که بر اثر تأثیر فرهنگ شاهى و برخى عوامل دیگر پاره‌ای خرافات توسط جهّال و افراد مغرض در تعزیه‌ها راه یافت، امیرکبیر به میرزا نصرالله اصفهانى که تخلص (شهاب) را داشت سفارش نمود که دوازده مجلس تعزیه بنگارد و این نخستین اصلاحات در مورد تعزیه بود که از اواسط قرن سیزدهم صورت گرفت

 تعزیه، روایت حماسه‌ای مقدس اما خونین است که دو جبهه را به تصویر می‌کشد؛ یکى مسیر سقوط را طى می‌کند و دیگرى صعود به سوى عرشیان و قدسیان را پیش گرفته است. نبردى در آن ترسیم می‌گردد که در یک سویش شجاعت، ایمان و فداکارى قرار می‌گیرد و در طرف مقابل همه تزویرها و شقاوت‌های شیطان قامت راست می‌کند. سرانجام این صحنه‌ها پیروزى خون بر شمشیر را به تماشاگران می‌آموزد...