تحلیل گفتمان با کاوش فرایند کلام به بررسی زمینه‌های تولید سخن اعم از اندیشه‌های دینی، اجتماعی و سیاسی گوینده سخن و نحوه تولید آن و بازجست تعامل خواننده متن با کلام اطلاق می‌شود. داستان مدح فرزدق (19 - 110 ق.) شاعر بلندپایه اموی از امام سجاد (ع) معروف است که در آن هشام خلیفه اموی را با شعر و کلام خود در جمع، شرمنده کرده و حاکم قدرتمند زمان را از طریق کلام شکست داده است.

چه دلایلی باعث شد تا کوفیان، که در زمان امام علی (ع) یاور ایشان بودند در زمان امام حسین (ع) از یاری ایشان سرباز زنند؟

هنگامی که ‌ آن‌ حضرت‌  عزم رفتن به‌ سمت کوفه‌  کردند، فَرَزْدَق‌  از شعرای‌ نامی‌ آن‌ عصر  با آن‌ حضرت‌ برخورد نمود‌ و عرض‌ کرد: ای‌ پسر رسول‌ خدا! چگونه‌ به‌ اهل‌ کوفه‌ اعتماد می‌نمایی و اینان‌ همان‌هایی‌ هستند که‌ پسرعمویت‌ مُسلم‌بن‌ عقیل‌ و پیروان‌ او را کشتند؟!