شناخت و آگاهی از شخصیت امام حسن (ع)، وابسته به بررسی تاریخ دوران حیات ایشان است که با توجه به وقایع رخ‌داده و عکس‌العمل و منش امام (ع) در مقابل حوادث، می‌توان به این شناخت کلی دست یافت. در ادامه به بررسی زندگانی ایشان می‌پردازیم.

در تاریخ بشریت به طور عام و تاریخ اسلام به طور خاص وقایع مختلفی روی داده است و در‌ آینده هم وقایع جدیدی اتفاق خواهد افتاد. برخی وقایع کوچک‌تر و برخی بزرگ‌تر هستند؛ اما در واقع میزان عظمت یک واقعه را چه چیزهایی تعیین می‌کند؟ در نوشتار حاضر به بررسی میزان عظمت واقعۀ عاشورا می‌پردازیم که ببینیم چه چیزهایی‌‌ این واقعه را به یک رخداد عظیم تبدیل کرد.

حسادت‌های تو عایشه تمامی ندارد

حتی اجازه نمی‌دهی که فرزند پیامبر را کنارش دفن کنند

چه سنگین است  برای برادرت غم از دست دادنت

اندوهش در فراق شما طولانی است

امام حسین (ع) احترام ویژه‌اى براى برادر و امام (ع) خود قائل بود، به طوری که در یک کلام می‌توان گفت که ایشان در پیروى و تکریم از امام حسن (ع) کار را به سرانجام رسانده بود.

در پانزدهم رمضان سال سوم هجرت حسن بن علی (ع) اولین فرزند امیرالمومنین (ع) متولد شد. ایشان و امام حسین (ع) با اختلاف کمی از یکدیگر به دنیا آمدند. پیامبر گرامی اسلام آن دو را «سید شباب اهل جنه» می نامیدند و علاقه زیادی به این دو بزرگوار داشتند. ایشان مسلمانان را به دوستی و پیروی از امام حسن و حسین (ع) توصیه می فرمودند.

خواندن زیارتنامه ها زائر را به دقت و تفکر واداشته، متذکر تاریخ و احوال انبیا و اولیاى معصوم مى‏گرداند. تأمل در زیارت عاشورا و دیگر زیارات، این مطلب را به خوبى روشن می‌سازد که امامان درصدد ساختن انسان‌های مؤمن و متعهد بوده‌اند، لذا به آن‌ها تعلیم داده‏ اند که در زیارت امام حسین (ع) از خداوند بخواهند که زندگى و مرگشان را «حسین گونه» قرار دهد و آن‌ها را در دینا و آخرت همراه آن حضرت بدارد

امام حسن مجتبی (ع) در مورد لیاقت برادرش حسین (ع) برای امامت ودیگر چیزها در آخر عمر شریفشان سفارش‌هایی به محمدحنفیه کردند که در ادامه آن را می‌خوانید...

پس از شهادت امام حسن (ع)، امام حسین (ع) نیز راه و روش برادر گرامی خود را پیش گرفتند و به مدت ده سال، تا زمان مرگ معاویه سکوت کردند و قیام نکردند.

اساساً اسلام دین رحمت و صلح و صفاست، تاریخ اسلام و زندگی پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم و ائمه علیه السلام بیانگر همین معناست، مگر در مواردی که پیامبر (ص)  و یا ائمه (ع)  مجبور به جنگ و نبرد می شدند که آن هم جنبه دفاعی داشت. امام حسن (ع) هم آن گاه که به خلافت رسیدند، با مخالفت و لشکر کشی معاو یه روبرو شدند و از این جهت لشکری را تجهیز نمودند.