تأویلی از آیه «کهیعص» در ابتدای سوره مبارکه مریم در برخی احادیث مندرج در کتاب روایی امامیه، ارائه شده است که آن را با امام حسین (ع) و حادثه کربلا انطباق می‌دهد. در این مقاله تلاش شده است با بهره‌گیری از روش تحلیلی ـ توصیفی به بررسی سندی و متنی روایت حاوی این تأویل از آیه پرداخته شود تا با فهم کل روایت، مقایسه‌ای با مفاهیم بنیادین شیعه صورت پذیرد. بررسی‌ها نشان می‌دهد با توجه به نقدهای جدی سندی؛ عدم ذکر روایت در کتب روایی و تفسیری معتبر و حضور افراد مجهول، ضعیف، غالی و کذاب در میان راویان و متنی؛ شش اشکال عمده به خصوص وارد ساختن نسبت‌های ناروا به امامین عسکری (ع) و مهدی (عج)، ضعف شدید آن اثبات شده و در نتیجه به این تأویل از آیه نمی‌توان اعتماد نمود.

 صحیفه سجادیه که از آن تعبیر به «اخت القرآن» نموده‌اند، مفاهیم و تعابیر قرآنی بسیار در آن تجلی یافته است. آیات قرآن چه به صراحت و چه به اشارت در فراز های نورانی صحیفه نمود یافته و این موضوع، تاثیرپذیری از آیات و درک مفاهیم عمیق قرآنی را توسط امام سجاد (ع) می‌رساند. پژوهش حاضر به بررسی رابطه بینامتنی قرآن و فرازهای ابتدایی دعای چهارم صحیفه سجادیه پرداخته و با روش توصیفی تطبیقی به این نتیجه دست یافت که پیوندی دوسویه و تنگاتنگ بین قرآن و کلام امام سجاد (ع) برقرار است. چنانکه صحیفه در قالب تناص اجترار و امتصاص و نیز بر اساس بینامتنی مضمونی و لفظی با قرآن رابطه‌ای استوار برقرار کرده و همچنین از تناص حوار در صحیفه پرهیز شده است.

یکی از قرینه‌ها، عرضه ادعیه صحیفه سجادیه به قرآن است. براین اساس، این پژوهش در صدد بررسی «درونمایه‌های مشترک قرآن و صحیفه» بوده تا به درستی متن کتاب دست یابد. رابطه قرآن و صحیفه، رابطه محتوایی است. با عرضه صحیفه سجادیه به قرآن کریم، اشارات، تلمیح‌ها، تضمین‌های قرآنی آن حضرت فراوان به چشم می‌خورد و اشتراکات بین آن دو کتاب اعتبار صحیفه را می‌افزاید. 

موضوع دخالت کردن یا دخالت نکردن یزید در شهادت امام حسین (ع) و پدید آوردن واقعه کربلا از همان آغاز، محل اختلاف بود. تبرئه جستن یزید از قتل امام (ع) به این اختلاف دامن زد و در طول زمان، بر شدت آن افزوده شد. شماری از علمای سنی ضمن تایید نقش داشتن یزید در واقعه کربلا، او را به علت‌های متعدد مستوجب لعن و حتی تکفیر دانسته‌اند اما گروهی دیگر در دفاع از عقیده مشروعیت خلفا، او را از این اتهام مبرا کرده‌اند و ابن‌زیاد را عامل این واقعه دانسته‌اند. این پژوهش در پی آن است تا مسئولیت یزید را در پدید آمدن واقعه کربلا واکاوی کند.

کتاب «تسمیه من قتل مع الحسین» در قرن دوم، توسط فضیل بن زبیر به نگارش درآمده و در آن نام 106 تن شهدای کربلا ضبط شده است. این کتاب به علت قدمت تاریخی، از جمله مهم‌ترین منابع استخراج نام شهدای کربلا تلقی شده، اما از آنجا که در تسمیه نام تمام شهدای کربلا ذکر نشده و از طرف دیگر برخی اسامی تنها در این کتاب نقل شده و مهم‌تر از همه آنکه فضیل نام برخی از دشمنان سیدالشهداء و افراد ابن‌سعد را همانند مهاجر بن اوس، کثیر بن عبدالله، بکیر بن حی را به عنوان شهید کربلا ضبط نموده و نویسندگان بعدی با استناد به این کتاب، آن مطالب را ترویج کرده‌اند، با این وصف به صرف قدمت تاریخی نمی‌توان آن را منبع معتبر قلمداد نمود و مطالب آن قابل استناد نیست، مگر به عنوان موید.

یکی از راه‌های اتصال و ارتباط با خدا و معصومین، از ناحیه زیارت محقق می‌شود. «زیارت‌نامه‌های ماثور»، متنی که هنگام زیارت معصومان، به عنوان تشرف باطنی خطاب به آنان خوانده می‌شود و امامان صادر کرده‌اند. زیارت‌نامه‌های ماثور در واقع متون آموزشی هستند که روح کلی و ساختار واحدی دارند و ائمه اطهار (ع) در آن‌ها، مباحثی از اصول دین همچون توحید و صفات الهی، نبوت و پیامبر شناسی و نیز امامت و رهبری مطرح کرده‌اند. در کنار اصول دین، مباحثی از فروع دین همچون جهاد، تولی و تبری و نیز امر به معروف و نهی از منکر و همچنین تعالیم اخلاقی مانند صبر، تقوا، وفای به عهد و سایر ارزش‌های اخلاقی را مطرح کرده‌اند.

سوره فجر در مکه نازل شده؛ 30 آیه، 139 کلمه و 509 حرف دارد و همانند بسیاری دیگر از سوره‌هایی که در مکه نازل شده، آیاتش کوتاه، تکان دهنده، پرمحتوا و همراه با هشدارهای فراوان است. از این جهت این سوره را «سوره حسین بن علی (ع)» نامیده‌اند که قیام و شهادت آن حضرت در آن تاریکی طغیان، مانند طلوع فجر، از نو منشأ حیات و حرکت شده است. در این پژوهش معنی فجر و تعبیر آن، فضیلت سوره فجر، معرفی آن به عنوان حسین (ع) و ارتباط با شب‌های ده‌گانه و چند قوم طغیان‌گر و ارتباط آن با حسین (ع) بررسی شده است.

نقش هنر نمایشی تعزیه که بیان مفهومی از تاریخ، اندیشه و فرهنگ اسلامی و شیعی است و تحت تأثیر فرهنگ و تمدن و گفتمان ایرانی شکل گرفته، به عنوان رسانه‌ای شیعی در تحولات اجتماعی این دوره قابل بحث و بررسی است. در این مقاله برآنیم تا با بررسی مدارک و اسناد تاریخی موجود، آنچه که از برگزاری مراسم تعزیه‌خوانی و عزاداری به عنوان بخشی از فرهنگ و آموزه‌ تشیع، در شکل‌گیری و جریان نهضت مشروطیت نقش داشته است را یافته و عرضه نماییم. باشد که مورد توجه قرار گیرد.

نام‌ها در هر فرهنگی معنای نمادین و ریشه شناختی دارد و حاکی از ارزش‌های متفاوت و متنوع جامعه و نیز احساسات، نیازها، بینش‌ها، و منش‌های نام‌گذار است.

این نوشتار براساس منابع و اسناد مکتوب موجود، با شیوه‌ای تاریخی، زیبایی را در سبک زندگی اهل‌بیت (ع) و در قلمرو نامگذاری فرزندان آنان، در سه محور ارتباط با خداوند، ارتباط با اجتماع و ارتباط با طبیعت با رویکرد معنویت و نشاط اجتماعی و فردی بررسی می‌کند. پس با مقایسه آماری محورها، شاخصه‌های نام‌گذاری را بیان کرده و با نقد نظریه "طبیعت باوری"، فراوانی زیبایی طبیعی را نیز در نام‌ها نشان داده است.

بهداشت روان از حوزه‌های مهم سلامت بوده و آموزه‌های دینی در تحقق آن دخیل است. از جمله امور مؤثر در بهداشت روانی، مکانیسم‌های ارتقای سلامت است که مهمترین آن‌ها عبارتند از: الف) راه سایکونورو فیزیولوژیک، ب) مسیر رفتار بهداشتی و ج) برخورداری از حمایت‌های اجتماعی. نظر به نقش مؤثر دینداری و پایبندی دینی در سلامت روانی، نوشتار حاضر به بررسی و ارائه مکانیسم‌های ارتقای سلامت روانی در ادعیه امام سجاد (ع) و تأثیر آن بر سلامت پرداخته است چرا که ادعیه امام تنها عرصه خواندن نبوده بلکه صحنه شناختن نیز  بوده و الگوهای سلامت در آن آمده است. امید است این رهیافت بتواند دریچه تازه‌ای به سوی نگرش بدیع به دعا به ویژه بر ادعیه امام سجاد (ع) ایجاد نماید.