در این نوشتار حدیث معروف منسوب به امام حسین (ع) «إِنَّمَا خَرَجْتُ لِطَلَبِ الْإِصْلَاحِ ...» ازاین‌جهت بررسی‌شده که آیا متن آن حاکی از قصد امام حسین (ع) برای اصلاح در دین است یا اصلاح در امت؟ نگارنده به این نتیجه رسیده که این حدیث نه از حیث سندی اعتبار دارد و نه محتوای آن قابل‌پذیرش است و اگر کسی ازلحاظ سندی تساهل کند و آن را بپذیرد، باید بخش پایانی آن را که تأیید خلافت ابوبکر و عمر و عثمان است، نیز بپذیرد و یا آن قسمت را جعلی بداند، لکن در صورت پذیرش نیز اصلاح مطرح‌شده در حدیث اصلاح در امت است نه اصلاح در دین.

در میراث ماثور امامیه، صحیفه سجادیه گنجی گران‌بها و مجموعه‌ای از بسته‌‌های فرهنگی شیعه است که هر یک آکنده از آرایه‌های بیانی و بدیع بوده و سوای از جنبه معرفتی، از برای فقر فرهنگی امروزمان، بس تحول ساز خواهد بود. توحید سرسلسله معارف صحیفه و شاهکار اندیشه عصمت است. موضوع توحید در نگاه بیشتر و دقیق‌تر ما بیش و پیش از هر چیز تداعی‌گر «آموزه‌های نظری توحیدی» است درحالی‌که تحقیق سنجش‌گرانِ در صحیفه، حکایت از آن دارد که حقیقت چیز دیگری است. نگارنده با تحلیل دعای اول، سیزدهم و بیست و هشتم صحیفه، از یک‌سو و مقایسه با برخی آموزه‌های معقول و منقول از سوی دیگر، تلاش نموده است تا به درک هر چه بیشتر مفهوم توحید در زندگی نائل‌آمده و الگویی کاربردی در تقویت ایمان و معرفت به خداوند ارائه نماید.

بررسی واژه عزت در لسان وحی و اطلاق آن بر خدا و رسول و مومنان، ازجمله موضوعاتی است که در تعیین و جهت‌دهی خط‌مشی زندگی شخصی و اجتماعی اهمیت دارد. در این مقاله با موضوع «تجلی عزت الهی در حماسه حسینی» درصددیم تا ضمن ترسیم مواردی از عزت‌آفرینی‌های امام حسین (ع) در مسیر حرکت از مدینه تا کربلا و تا عصر عاشورا - در مقابل روایتگری کسانی که حرکت امام را دور از شان ایشان تفسیر می‌کنند - تجلی عزت الهی در حماسه حسینی و تحقق مفهوم عزت و استیلای واقعی افراد عزیزالنفس را به اثبات برسانیم و نشان دهیم چه فاصله عظیمی است بین عزت و استیلای واقعی و استیلا با حربه زور و قلدری و هم‌درسی از درس‌های عاشورا متذکر شود تا آویزه گوش قرار دهیم.

در مکتب اسلام تکالیف به قدر توانایی انسان‌ها  تعریف شده است و این اصل کلی بر تمام احکام اسلامی حکومت دارد. این تحقیق جریان این اصل مهم دین را در نهضت عاشورا بررسی کرده و نشان داده است که این مهم،‌ در قیام عاشورا مورد توجه امام حسین (ع)‌ بوده و‌ آن حضرت با ارزیابی دقیق شرایط اجتماعی و توانایی خود، برای دستیابی به اهداف تعریف شده،‌ اقدام به قیام نموده است. در این عرصه،‌ ابتدا دو دیدگاه متفاوت دراین‌باره مطرح شده و به اختصار شرایط فرهنگی و اجتماعی جهان اسلام و رسالت امام حسین (ع)‌ در‌ آن شرایط مورد بحث قرار گرفته است. سپس اهداف نهضت عاشورا و توانایی‌ها و عناصر اصلی قدرت امام حسین (ع)‌ برای دستیابی به اهداف مطرح شده است.

نیایش‌های معصومان: فصلی فربه از فرهنگ زندگی ایشان است و سیره معصومین و گفتار آن بزرگواران همگی مُلهَم از قرآن کریم است و ایشان بارها بدان اشاره کرده‌اند. در پژوهش حاضر نمونه‌هایی از تجلی ادعیه قرآنی و هماهنگی مفاهیم مناجات خمسه عشره با آیات قرآن بررسی خواهد شد. حاصل پژوهش آنکه ادعیه تجلی‌یافته در مناجات خمسه عشره الگویی است جهت ارتباط با خداوند متعال در نوع درخواست‌هایمان و بیانگر این نکته است که مناجات خمسه عشره دارای مبنای قرآنی است که نحوه ارتباط با معبود را به شکل صحیح نمایان می‌سازد که زمینه‌ساز سعادت فرد می‌باشد.

خدای متعال در قرآن کریم موضوع زنده بودن شهدا را در دو آیه بازگو نموده است. مقصود از شهدا در این آیات تمام کسانی هستند که به مقام شهود حقیقت رسیده و با عمل خود در صدد اعتلای کلمه حق و ریشه‌کن کردن باطل می‌باشند؛ اگرچه در جهاد کشته نشوند و با مرگ طبیعی از دنیا بروند. مفسران درباره نوع این حیات دارای دو دیدگاه هستند؛ این مقاله ضمن بررسی دیدگاه‌ها بیان می‌دارد حیات شهدا حیات حقیقی ویژه‌ای در برزخ است که انسان‌های عادی از آن محروم هستند. دیدگاه جامع در مورد مفهوم این حیات ویژه برزخی نیز عبارت از «احاطه نامحدود شهدا بر عوالم ملک و ملکوت از طریق علم و قدرت» است.

در منابع روایی، گزارش‌ها و روایاتی وجود دارد مبنی بر این‌ که امام حسن و امام حسین (ع) تفاوت‌هایی اساسی با هم داشتند؛ به گونه‌ای که این تفاوت‌ها در جهت‌گیری‌ها و اهداف هر یک از آن دو امام، تأثیر به سزایی داشته است. این روایات، امام حسن (ع) را شبیه به پیامبر (ص) و امام حسین (ع) را شبیه به امام علی (ع) می‌دانند ...

 رویارویی سنت جهادگونه ائمه اطهار (ع) با بدعت‌های زمان، به شکل‌گیری سلسله‌ای از ادوار تفسیری در تاریخ تفسیر انجامید که از نهضت تفسیری در عصر علوی گرفته تا خفقان تفسیری در عصر حسنین (ع) و احیاگری تفسیری در عصر امام سجاد (ع) و تعمیق و ترویج تفسیر در عصر امام باقر (ع) را شامل می‌شوند.

غالب مفسران شیعه و اهل سنت در آیه «وَ فَدَیناهُ بِذِبحٍ عَظیمٍ» گفته‌اند که مراد از «ذبح عظیم»، «کبش» «قوچ» است و در قرآن وصف عظیم در چند مورد بیشتر به کار برده نشده؛ برای خدا «رَبِّکُم عَظیم»، برای قیامت «نَبَأٌ عَظیم»، برای عرش خدا «العَرشِ العَظیم» . سرانجام برای اخلاق پیامبر (ص) «خُلُقٍ عَظیم» به‌کار رفته است. به‌نظر می‌رسد برخی از عالمان و مفسران با چنین پرسشی در ذهن خود مواجه شده‌اند که چگونه قربانی کردن گوسفند، ذبح عظیم است؟ از این‌رو، تأویلات گوناگونی را بر اساس روایات ذکر نموده‌اند. در این پژوهش تلاش شده است به روش تحلیلی ضمن بررسی اصل مسئله، مراد اصلی «ذبح عظیم» تبیین شود که آیا منظور از این قربانی امام حسین (ع) است؟

از آنجا که قیام‌های توابین، یکی از مهم‌ترین اقدامات شیعیان پس از شهادت امام حسین (ع) بوده است، به نظر می‌رسد بازخوانی تاریخی و تحلیلی ادعیه امام سجاد (ع) می‌تواند به عنوان یک مستند تاریخی، ماهیت حقیقی این قیام‌ها را روشن کند.

لذا ابتدا ارتباط ایشان با گروه‌های فعال اجتماعی جامعه آن زمان مورد بررسی قرار گرفته، سپس به واکاوی ادعیه ایشان پرداخته شده است. در این پژوهش، برخی شواهد و مستندات که نقش امام سجاد (ع) را در شکل‌گیری قیام توابین و حوادث قرن اول هجری، اثبات می‌کند مورد بررسی قرار می‌گیرد.