نمی‌توان آمار دقیقی از تعداد یاران امام ارائه نمود، زیرا افراد مختلفی از شهر های مختلف به امام علیه السلام پیوستند؛[1] از این رو از تعداد و نحوه پیوستن آنان به امام گزارش دقیق وجود نداشته و تاریخ ضبط نکرده‌ است. از سوی دیگر باید بررسی شود که مقصود از یاران امام چه کسانی هستند؟ آیا مقصود آن تعداد افرادی هستند که تنها در کربلا به شهادت رسیدند و یا اعم از کربلا و کوفه... و یا همه کسانی که به امام پیوستند از یاران امام به حساب می‌آیند، گرچه به شهادت نرسیده و یا حتی در کربلا حضور نداشتند و تنها با امام حسین (ع) بیعت کردند. از سوی دیگر می‌توان کسانی را که از اوّل به امام پیوستند سپس از امام دست برداشتند، از یاران امام حسین (ع) به حساب آورد؟ عدم ثبت دقیق یاران امام حسین (ع) از یک سو و این که اصولاً مقصود از یاران امام چه کسانی هستند، موجب شده است که مورّخان در تعداد یاران امام اختلاف نظر داشته باشند.[2] به رغم آن که به طور قاطع نمی‌توان گفت یاران امام چه تعداد بودند ولی امام از آن دسته از یاران خود که تا لحظه آخر باقی ماندند به عنوان باوفاترین یاران یاد می‌کند...فانّى لا اعلم اصحابا خیرا منکم[3]

اکنون نقل هایی که در مورد تعداد یاران امام حسین (ع) ذکر شده است را می‌آوریم:

امام حسین (ع) و یارانش، شب عاشورا تا به صبح به راز و نیاز و مناجات با خدا به سرآوردند «و لهم دوىّ کدوىّ النحل ما بین راکع و ساجد و قائم و قاعد»، «صداى ناله و زمزمه آنها همانند آواى بال زنبور عسل بود، بعضى در رکوع، بعضى در سجده و برخى ایستاده و نشسته، مشغول عبادت بودند.» از لشکر عمر سعد سى و دو نفر که از آنجا عبور مى‏کردند (تحت تأثیر قرار گرفته و) به لشکر امام حسین (ع) پیوستند.[4]

شیخ مفید در کتاب اختصاص می‌نگارد: اصحاب امام حسین (ع) عبارت بودند از: یاران خود آن حضرت که با وى شهید شدند و گروهى از اصحاب حضرت امیر (ع) که عبارت بودند از: حبیب بن مظاهر، میثم تمار، رشید هجرى، سلیم ابن قیس هلالى، ابو صادق و ابو سعید عقیصا.[5]

این روایت به تعداد اهل بیت حضرت که با ایشان شهید شدند اشاره می‌کند: صاحب کتاب مناقب از حسن بصرى روایت می‌کند که گفت: تعداد شانزده نفر از مردان اهل بیت امام حسین (ع) با آن حضرت کشته شدند که در روى زمین نظیرى نداشتند.[6]  بنا به روایت دیگرى تعداد هفده نفر از آنان کشته شدند. یا در روایت دیگر داریم که: ابن نما می‌نگارد: راویان گفته‏ اند: هر گاه نزد امام محمّد باقر (ع) از قتل امام حسین (ع) سخنى به میان می‌آوردیم آن بزرگوار می‌فرمود: تعداد هفده نفر از آنان را کشتند. که کلیه ایشان از بطن فاطمه بودند یعنى فاطمه بنت اسد که مادر حضرت امیر بود.[7]

محمّد بن ابى طالب می‌نگارد: روایت شده که تعداد رأس امام حسین و یارانش 87 رأس بود. قبیله‏ هاى دشمن آن سرها را بین خود تقسیم کرده بودند تا بدین وسیله نزد ابن زیاد و یزید مقرب و محبوب شوند. قبیله کنده تعداد سیزده سر آوردند که صاحب آنان قیس بن اشعث بود.

قبیله هوازن که صاحب آنان شمر بود دوازده سر و به روایت ابن شهر آشوب تعداد بیست سر آوردند. قبیله تمیم‏ تعداد هفده سر و به روایت ابن شهر آشوب تعداد نوزده سر آوردند. قبیله بنى اسد تعداد شانزده سر و به روایت ابن شهر آشوب تعداد 9 سر آوردند. قبیله مذحج تعداد هفت سر آوردند. ما بقى مردم تعداد سیزده سر آوردند. ابن شهر آشوب می‌نویسد: ما بقى لشکر تعداد 9 سر آوردند ولى او نامى از قبیله مذحج نبرده است. سپس می‌گوید: تعداد کلیه سرها به هفتاد رأس می‌رسد.[8]

برخی از مورخان تعداد یاران امام حسین (ع) 600 نفر ذکر کرده‌اند.[9] و بعضی دیگر 154 نفر بیان نموده‌اند.[10]

برخی دیگر 100 نفر.[11] و برخی 72 نفر ذکر کرده‌اند.[12] برخی دیگر یاران امام را 139 نفر بیان کرده‌اند.[13]

ظاهراً کلمه یاران در این موارد بیشتر ناظر به کسانی است که در کربلا با امام حسین (ع) بوده و شهید شدند.