شاعران فارسی‌زبان از گذشته‌های دور به واقعه جان‌سوز کربلا توجه خاصی داشته و مراثی بلند و کوتاهی درباره آن از خود به جای گذاشته‌اند. «تمامی تاریخ ادبیات نویسان نخستین مرثیه عاشورایی را به کسایی مروزی متولد 341 ه.ق نسبت داده‌اند». غیر از کسایی، سنایی غزنوی هم اشعاری در رثای امام حسین علیه‌السلام سروده است. به جز این دو شاعر، افرادی چون قوامی رازی، ابن‌یمین، سلمان ساوجی و دیگران نیز اشعاری در رثای امام حسین (ع) سروده‌اند؛ اما پیدایش و شروع حماسه‌های دینی مقارن است با قرن پنجم ه.ق و ظهور شاعری با تخلص ربیع، صاحب منظومه حماسی علی نامه؛ در وصف دلاوری‌های امام علی (ع) و نبردهای ایشان با مخالفان دوران خلافت‌شان. منظومه حماسی علی نامه قدیمی‌ترین حماسه دینی شیعی است که ربیع آن را با استادی خاص و به تقلید از وزن، قالب و زبان شاهنامه به نظم درآورده است... «مقامات حسینی» یکی از منظومه‌های حماسی درباره عاشورا در ادب فارسی است که میرزا محمداکبر منشی بمرودی قاینی، دبیر دربار نادرشاه افشار، آن را در سال 1170 ه.ق سروده است. این منظومه حدود 4300 بیت دارد، بر وزن و قالب شاهنامه فردوسی. امتیاز این منظومه نسبت به آثار مشابه خود در آن است که بر خلاف آن‌ها، لحنی کاملا حماسی دارد که در هیچ جای آن نشانی از تأسف، غم و اندوه نسبت به حادثه کربلا و شهادت امام حسین (ع) و یاران ایشان وجود ندارد. در صورتى که آثار منظوم و منثور درباره قیام عاشورا عموما نوعی مرثیه درباره مظلومیت و شهادت امام حسین (ع) هستند. در مقاله پیش رو با عنوان «منظومه حماسی عاشورایی مقامات حسینی منشی بمرودی و نسخه‌های خطی آن» نویسندگان ابتدا مطالبی درباره زمانه و زندگی این شاعر بیان نموده و سپس با استفاده از آثار محدود بیرونى و نشانه‌هاى درون‌متنى، شاعر، منظومه، نسخه‌ها و ویژگى‌هاى آن را بررسى کرده‌اند. ذکر منابع منظومه مقامات حسینی و نیز نسخ خطی آن نیز بخش دیگری از این مقاله است.
برای مطالعه این مقاله روی لینک زیر کلیک کنید:
منظومه-حماسی-عاشورایی-مقامات-حسینی-منشی-بمرودی-و-نسخه-های-خطی-آن-.pdf
