اربعین یا چله برای ایرانیان و دیگر پیروان تشیع به خصوص و برای مسلمانان به طور کلی عددیست مملو از معنای دینی و معنوی که در اعداد دیگر مانند پنجاه یا شصت وجود ندارد. در سراسر جهان اسلام برای درگذشتگان، مراسم خاص مذهبی در سوم، هفتم، چهلم و سال وفات آنان برگزار می‌شود. در تصوف مبتنی بر یک حدیث نبوی که می‌فرماید: «اگر کسی اربعین به ذکر حق در خلوت بگذراند، حکمت و معرفت از قلب او به زبان او ساری می‌شود»، سنت چله‌نشینی متداول شد که هنوز نیز طالبان حقیقت به آن عمل می‌کنند. در تقویم دینی تشیع، اربعین شهادت حضرت امام حسین علیه‌السلام یا اربعین حسینی از اهمیتی خاص برخوردار است چنان‌که هنگامی که به فارسی می‌گوییم اربعین، مقصود همان اربعین حسینی است.

اربعین حسینی در ایران و سایر بلاد شیعه هر سال با شور و هیجان و ایمان قلبی، طی مراسمات گوناگون برگزار می‌شود ولی در عراق و مخصوصا کربلا این روز خاص توأم است با مراسمی که منحصر به آن دیار است. از چند روز قبل از اربعین صدها هزار نفر از مؤمنان با پای پیاده به طرف کربلا حرکت می‌کنند تا در آن روز در محضر محبوبشان امام حسین (ع) حضور داشته باشند. در این زیارت، سیر از نجف -آن‌جا که پدر آن بزرگوار، شهسوار طریق حقیقت، حضرت علی (ع) مدفون است- به کربلا از اهمیتی خاص برخوردار است. در این زیارت با پای پیاده؛ پیر و جوان، زن و مرد، انسان‌های سالم و آن‌ها که فلجند و روی چرخ نشسته و توسط دیگران حرکت می‌کنند جمعا همانند یک بحر خروشان به سوی مزار سیدالشهدا (ع) می‌شتابند. برای چند روز این سفر زیارتی خود تبدیل می‌شود به زندگی. در راه برخی به آشپزی مشغولند و برخی دیگر به تهیه چای. برخی در خود فرورفته و مشغول تأملند و برخی با هم‌سفران به صحبت و گفت‌وگوی عادی اشتغال دارند. برای آنان این ایام جزئی از زندگی نیست، بلکه خود زندگی است. برای بسیاری از آنان این حقیقت عیان می‌‌شود که دین واقعی فقط قسمتی از زندگی نیست بلکه خود زندگی است. برای بسیاری از زوار این تجربه برای همه عمرشان باقی می‌ماند و تحولاتی روحی دست می‌دهد که گذران نیست. حتی برای کودکانی که با پدر و مادر و یا دیگر افراد خانواده در این زیارت شرکت می‌کنند، بذری در روحشان کاشته می‌شود که ثمر آن سال‌ها بعد توسط آن‌ها به دست می‌آید و چشیده می‌شود.

در قدیم الایام بسیاری از مسلمانان با پای پیاده به حج می‌رفتند و تجربه سختی‌های گذشتن از صحراهای صعب‌العبور و تپه و ماهورهای بی‌شمار، روح آنان را آماده‌تر بر کسب فیض دیدار خانه خدا می‌کرد. زیارت با پای پیاده به اماکن مقدس دیگر نیز متداول بود و تا حدی هنوز نیز در برخی از بلاد اسلامی متداول است. سفر از نجف به کربلا به مناسبت اربعین حسینی، این سنت دیرین را در سطحی وسیع حفظ کرده است و از این لحاظ نیز از اهمیت خاصی برخوردار است. از عجایب این پدیدار حیرت‌انگیز، هم‌آهنگی و وفاقی است که بین افراد و گروه‌هایی که قبلا همدیگر را نمی‌شناختند به وجود می‌آید و همگان بدون تعدی به دیگران بلکه با هماهنگی مانند افراد یک خانواده مملو از محبت به سوی یک هدف که همان مزار محبوبشان است حرکت می‌کنند. خصومت‌ها کنار گذاشته می‌شود و همراهی و کمک و همدلی جای آن را می‌گیرد. می‌توان گفت که حتی از راه دور، فیض و برکت وجود امام آنان را احاطه کرده و به سوی خود جذب می‌کند. در دنیای جدید و مخصوصا در غرب، دین از کوچه و بازار رانده شده و در کلیساها و معابد محبوس شده است، در حالی که در جوامع سنتی، دین همه جا هست و تجلیات آن در فضاهای عمومی شهر و دهکده نمودار است. از مهم‌ترین موفقیت‌های دینی در دنیای اسلامی، استمرار حضور دین در تمامی جامعه و اماکن عمومی است و نه فقط درون عبادتگاه‌ها و یا خانه‌های شخصی. سیر زوار از نجف به کربلا هنگام مراسم اربعین حسینی نمونه‌ای بارز از این حقیقت است. چنین پدیداری به فضای عمومی زندگی مردمان آن دیار، فیض و برکت می‌بخشد و ایمان افراد را تقویت می‌کند.

از درگاه پروردگار می‌طلبم که همواره این مناسک و مناسک شبیه به آن در جهان اسلام استمرار یابد و در این دوران پر خطر که هم انکار دین و هم تحریف آن اصالت دین اسلام را تهدید می‌کند، سال بعد از سال، اربعین حسینی باشکوه هر چه بیشتر بزرگ داشته شود، بزرگداشتی که نه فقط با غم بلکه با حماسه‌ای برای پیروزی نهایی آن شهید بزرگ راه حقیقت توأم باشد.