در قسمت قبل و چهار مجلس اول درباره شخصیت ماه مبارک رمضان و کیفیت عبادت و بندگی در ماه میهمانی خداوند صحبت شد. در ادامه، خلاصهای از مباحث مطرح شده در مجالس پنجم تا هشتم آورده شده است.
مجلس پنجم درباره توحید صحبت میکند؛
از امیرالمؤمنین علیهالسلام نقل میکنند: «اول دین و اصل وی، معرفت و شناسایی خداست.
تمام اهتمامها برای استحکام دین است و توحید. اینکه درست شد، پس از آن، همه چیزها درست میشود.»
مردم را دعوت میکنند تا با تأمل در آفرینش انسان و سیارگان و ستارگان و زمین و حیوانات و سایر موجودات به خداوند برسند.
سپس از رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم نقل میکنند که «افضل الاعمال، ترک گناه است.»
در مجلس ششم بحث ترک گناه ادامه مییابد؛
در معصیت، نیت را گناه نمینویسند. باری در ثواب به محض نیت، از برایش ثواب مینویسند. حتی اگر عادتی داری به عبادتی مثل نماز شب و ناخوش شدی، باز آن ثواب را بیآنکه تو عمل را بهجا بیاوری، برایت مینویسند.
معاصی دو قسمتاند: آنیه و زمانیه. آنیه مثل زنا و لواط و امثال اینها، بهمحض آنکه بهجا آمدند، تمام میشوند. ولی پارهای گناهان داریم که دائمیه هستند. چه خواب باشی، چه بیدار باشی، چه قائم باشی، چه راکع، چه ساجد، متصل برایت گناه مینویسند ... .
گناهان دائمیه سه جورند: فعلیه، ترکیه و قلبیه.
فعلیه مثل نگاهداشتن عین قصبیه از مسلمانی؛ مثل خانه غصبی، باغ غصبی، پول غصبی، لباس غصبی و... . همینطور خوردن میراث وقتی طلب مردم را نمیدهی.
ترکیه مثل ترک توبه و ترک نهی از منکر است.
چند روز است ماه مبارک آمده است و از شما گله دارد که مرا معظم نگاه نداشتید
در مجلس هفتم بحث گناهان دائمیه را ادامه میدهند و درباره اصول دین و طاعات و عبادات در ماه رمضان صحبت میکنند؛
ترک واجبات فوریه یکی از معاصی دائمیه است و متصل برای شخص گناه مینویسند.
هر معصیت را خداوند برایش اسمی گذاشت و لکن فرمود تارک حج کافر است.
یکی دیگر از معاصی دائمیه قصه اموات است که اکل تراث است؛ مال را ورثه میخورند، میت در عذاب است.
وقتی چشمت به آن عالم افتاد که جز ایمان و تقوا قبول نشود، آن وقت غفلت از تو رفع میشود، ولی ثمر ندارد. الان که شنیدید بیدار شوید!
در مجلس هشتم درباره کوتاهیهایی که مردم در طاعات و عبادات و مکرم داشتن ماه رمضان دارند صحبت میکنند؛
بدانید این عالمتان در گذشتن و تمام شدن طولی ندارد. حال نظر کن و تأمل کن در این اوضاع عالم تا درست شک و شبهه از قلبت رفع شود.
یک وقتی حضرت رسول (ص) فرمود: «از طرف یمن بوی بهشت به مشامم میرسد» آن وقت بود که اویس قرنی ایمان آورده بود.
در این مجلس سه منظور دارم. یکی خداشناسی، دیگری ذکر خشیت است؛ یعنی چیزهایی که باعث خوف از خداوند قهار شود و دیگر طاعت الله است.
قرآن کتاب شماست، میبینم قرآن را مهجور کردهاید.
چند روز است ماه مبارک آمده است و از شما گله دارد که مرا معظم نگاه نداشتید...، ایامالله از شما گله دارد که مرا مکرم نداشتید...، قرآن گله دارد که به یک آیه از من عمل نکردی...، ایمان گله دارد... حضرت پیغمبر (ص) گله دارد، خدا از شما گله دارد که: «ای بنده! من همه چیزهای خالص را به تو دادم. تو یک چیز خالص به من دادی؟!» گله دیگر دارد، میفرماید: «من همیشه نظر رحمت به تو دارم. تو چرا به من پشت کردهای؟»
در غیر ماه رمضان قرار فرموده است که اگر ده مرتبه «یا الله» بگویی، یک دفعه در جواب میفرماید: «لبیک»، اما در ماه رمضان، اگر یک «یا الله» گفتی، در جواب یک «لبیک» میفرماید.
کس دیگری هم هست که از شیعیان گله دارد که راه را گمکردهاند. میفرماید: «ای شیعیان من! تعزیه مرا اسباب لهو و لعب قرار دادهاید.»
همانطور که گذشت در مجلس پنج تا هشتم درباره توحید، ترک گناه، گناهان دائمیه و کوتاهی در طاعات و عبادات صحبت شد. در مجلس نهم تا دوازدهم درباره فطری بودن اعتقاد به خداوند و معاد صحبت میکنند.