سوال: مقاتل معتبر اعم از فارسی و عربی ازنظر حضرت‌عالی کدام‌اند؟
جواب: مقاتل معتبر، متعدّد است، مثل نفس‌المهموم و ابصارالعین و مقتل مقرم و قمقام زخار و مقتل بحارالانوار.
سوال: اخیراً مطرح می‌شود که مجالس عزاداری خصوصاً عزای سیّدالشهدا (ع) از صورت سنّتی و روضه‌خوانی و استماع آن خارج بشود و به‌صورت نمایشی و تئاتری تبدیل گردد، بلکه به این مطلب اصرار می‌ورزند. نظر مبارکتان را بیان فرمایید.
جواب: اقامه عزای آن بزرگوار باید با ذکر مصائب از کتب صحیحه معتبره توسّط ذاکرین و علمای محترم با حفظ شئون اهل‌بیت (ع) باشد و به‌صورت تئاتر درآوردن معمولاً خالی از لوازم فاسده و غیرشرعی نیست.
سوال: خواندن روضه بی‌اساس یا مشکوک توسّط مدّاح و یا سخنران، چه حکمی دارد؟
جواب: خواندن روضه بی‌اساس، جایز نیست، و خواندن چیزی که احتمال صحّت آن را می‌دهد اگر به‌صورت احتمال باشد، اشکال ندارد.
سوال: به نظر حضرت‌عالی، یک مدّاح اهل‌بیت (ع) چه خصوصیاتی باید داشته باشد؟
جواب: مدّاحی اهل‌بیت عصمت و طهارت (ع)، چنانچه برای خدا باشد عبادت است و اجر عظیم دارد و به همین جهت مدّاح باید اهل تقوا و مقیّد باشد اشعاری که می‌خواند خلاف واقع و دروغ نباشد و این عبادات را تا می‌تواند به‌قصد قربت انجام دهد تا از مثوبات آن برخوردار شود؛ هرچند گرفتن مزد در برابر آن اشکال ندارد.
سوال: آیا مدّاحی که با ریتم موسیقی و به‌صورت غنا خوانده شود، حرام است؟
جواب: بلی، حرام است.
سوال: در برخی مواردِ مرثیه‌خوانی و یا مدّاحی زنان در مجالس زنانه، صدای آنان به گوش مردان میرسد، آیا این عمل جایز است؟
جواب: اگر صدای آنان موجب لذّت‌بردن مردان و تحریک شهوت گردد، جایز نیست.
سوال: در برخی از جلسات مذهبی و عزاداری، برای اظهار نهایت تذلّل در برابر اهل‌بیت (ع)، عدّه‌ای صدای حیوانات، مانند سگ از خود در می‌آورند، حکم شرعی آن را بیان فرمایید؟
جواب: چون در انظار، موهن است، سزاوار است اظهار ارادت و ولایت خود را در صورت‌های جالب و تحسین‌آمیز انجام دهند.
سوال: آیا سینه‌زنی به‌صورتی که از کمر به بالا برهنه شوند، در عزاداری سیّدالشهدا (ع) جایز است؟
جواب: اگر مستلزم نگاه نامحرم نباشد، اشکال ندارد.
سوال: بعضی عزاداران به خود گِل می‌مالند و با پای برهنه راه می‌روند، این نحوه عزاداری چه حکمی دارد؟
جواب: این‌گونه امور که در محلّی طبق مرسوم آن محلّ به‌وسیله آن، اظهار حزن و عزا نسبت به سالار شهیدان (ع) بنمایند، چنانچه ضرر معتدٌّبه برای جسم و جان نداشته باشد، مانعی ندارد.
سوال: حکم چاک‌زدن گریبان و بر سروصورت زدن در مصیبت امام‌حسین (ع) چیست؟
جواب: بر سروصورت زدن و گریبان چاک‌زدن در مصیبت آن بزرگوار، مانعی ندارد.
سوال: «هروله» در جلسات عزاداری چه حکمی دارد؟
جواب: گاه می‌شود که اشخاص مصیبت‌زده از شدّت تأثر از جا برمی‌خیزند و می‌روند و می‌آیند و خود را می‌زنند و فریاد می‌کنند؛ اگر کسی در مصیبت حضرت سیّدالشهدا (ع) که اعظم مصائب است، واقعاً چنین حالی پیدا کند، یا مثل تباکی چنین حالی را دارد نمی‌توان این حالات را اهانت دانست. در این موارد سلیقه‌ها مختلف است؛ به‌حسب ازمنه و امکنه فرق پیدا می‌کند و عرف عام را باید ملاک دانست. آنچه لازم است این است که همه بر حفظ و شکوه و عظمت و حقیقت و وقار قدس و ملکوتی این برنامه و نشان‌دادن کمال حزن و اندوه خود اهتمام نمایند.
سوال: آیا کراهتی که در پوشیدن مشکی وجود دارد، لباس عزایِ امام‌حسین(ع) را هم شامل می‌شود؟
جواب: پوشیدن لباس سیاه در عزای امام‌حسین(علیه‌السلام) مطلوب است.
سوال: نظرتان راجع به تعزیه‌خوانی چیست؟
جواب: تعزیه و شبیه‌خوانی، اگر مشتمل بر آلات لهو، از قبیل طبل و شیپور و سنج نباشد و اشعار دروغ و غنا نخوانند و مرد، لباس زنان را نپوشد، اشکال ندارد.
سوال: استفاده از آلات موسیقی، مثل طبل، سنج، نی، ارگ و مانند آنها در خلال عزاداری چه حکمی دارد؟
جواب: جایز نیست.
سوال: در ظهر عاشورا، عزاداران برای شور و اظهار حزن، آماده می‌شوند و ازطرفی وقت نماز ظهر می‌شود؛ وظیفه مؤمنین چیست؟
جواب: در این موارد، باید جمع بین اغراض و کسب فضائل نمود؛ هم برنامه‌ای را که به‌صورت عزاداری برای حضرت سیّدالشهدا(ع) انجام می‌شود، انجام دهید و هم نماز ظهر را در اول وقت به‌جا آورید.
سوال: راه‌اندازی دسته‌های عزاداری در کوچه و خیابان که باعث ترافیک می‌شود، چه حکمی دارد؟
جواب: در حدّ متعارف ایّام عزاداری، اشکال ندارد.
سوال: استفاده از عَلَم چه حکمی دارد؟
جواب: در مراسم عزاداری سالار شهیدان حضرت ابی‌عبدالله الحسین (ع)، استفاده از عَلَم که تعظیم شعائر محسوب می‌شود به‌شرط اینکه مشتمل بر مجسّمه ذی‌روح که حرام است نباشد، اشکال ندارد؛ بلکه مطلوب است.
سوال: در ایّام عاشورا ضریح‌مانندی به نام نخل را به اسم و رسم عزاداری ملبّس به البسه و اقمشه فاخره می‌کنند، با عنایت به فتوای مرحوم حضرت آیت‌الله العظمی بروجردی که فرموده‌اند: «عزاداری در ایّام عاشورا برحسب متعارف بلاد مختلف است وآنچه در هر بلدی مصداق عزاداری است مانعی ندارد»، نظر حضرت‌عالی در این باره چیست؟
جواب: آنچه استاد عظیم‌الشأن ما ـ اعلی الله مقامه ـ در پاسخ سؤال مذکور فرموده‌اند مورد تأیید اینجانب است.
سوال: آیا شمع روشن‌کردن در شام غریبان سیّدالشهداء (ع) از مصادیق بدعت نمی‌باشد؟
جواب: اشکال ندارد.
سوال: حکم خرید، فروش، چاپ، تولید و یا استفاده از عکس‌ها و پوسترهایی که از چهره ائمّه معصومین (ع) تهیه شده است، چگونه است؟
جواب: عکس‌ها و پوسترهای مذکور، مستند صحیحی ندارند؛ خوب است از این عمل خودداری شود و مؤمنان به‌جای آن، احادیث اهل‌بیت (ع) را با خطّی زیبا بنویسند و آن را در منازل خود نصب نمایند.
سوال: آیا وجوهی را که برای منظوری خاص در عزاداری هدیه شده است می‌توان در موارد دیگری غیر از آن، در عزاداری مصرف نمود، مثل پولی که برای غذا و اطعام داده شده ولی به مصرف خرید لوازم برسد؟
جواب: صرف وجوهی که مصرفشان مورد خاص است، در غیر آن مورد، جایز نیست، و موجب ضمان است.
سوال: استفاده از زنجیرهایی‌که دارای تیغ هستند، چه حکمی دارد؟
جواب: اگر استفاده از زنجیرهای مزبور، باعث ضرر بدنی قابل توجهی گردد، جایز نیست.
سوال: برخی در جلسات سینه‌زنی و عزاداری معصومین (ع) در حال عزاداری صورت خود را خراش انداخته و به صورتشان خون جاری می‌شود؛ عزاداری به این شکل چه حکمی دارد؟
جواب: معلوم نیست که این کارها به‌عنوان ابراز شدّت تألّم بر مصائب اهل‌بیت (ع) و عزاداری برای آن بزرگواران وهن باشد. بلی، اگر موجب ضرر قابل اعتنا شود، جایز نیست.
