این پژوهش چگونگی مبارزه و شهادت حضرت قاسم (ع) را در منابع کهن بررسی کرده و به این نتیجه دست یافته که او دومین پسر شهید امام حسن در کربلا است. وی از نظر سنی کوچک بود‌ه و نوجوان توصیف شده است. او در میدان نبرد توسط عمر بن سعد اَزدی به شهادت رسید. درباره آن حضرت برخی گزارش‌های بی‌سند نیز شهرت یافته است مانند این‌که 1- وی درباره مرگ گفت: «احلی من العسل»؛ 2- بدن او زیر سم اسب‌ها پایمال شد؛ 3- امام حسن تعویذی در بازویش بسته بود که توصیه به یاری حسین می‌کرد و سرانجام به عروسی او منتهی شد. این گزارش‌ها در این تحقیق مورد بررسی و نقد قرار گرفته است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی با رویکرد تاریخی است.

عبدالله بن جعفر بن ابی‌طالب از شخصیت‌های مشهور تاریخ اسلام و از اصحاب نزدیک امامان نخستین شیعه است. او رسول خدا (ع) را درک کرده و از آن حضرت نیز روایاتی نقل نموده است. عبدالله نزد مورخان شیعه و سنی از جایگاه والایی برخوردار است و از او با احترام یاد کرده‌اند. روایات فراوانی از او نقل شده است. با اینکه او از اصحاب خاص و نزدیک امام حسین (ع) و از چهره‌های برجسته هاشمی بود، ولی در قیام کربلا حضور نداشت. درباره علت حضور نداشتن او در قیام کربلا دیدگاه‌های گوناگونی وجود دارد که در نوشته حاضر، بررسی می‌شود.

حضرت مسلم بن عقیل (ع)، پسر عمو و یار با وفای امام حسین (ع) بود که امام (ع) برای اطمینان از بیعت مردم کوفه، وی را برای تحقیق به این شهر فرستادند.

بر پایه گزارش طبری، مختار ثقفی در چهاردهم رمضان سال 67 هجری و در سن 67 سالگی درگذشت و 6 هزار تن از یارانش گردن زده شدند.

مختار ثقفی یکی از افراد کلیدی پس از حادثه عاشورا است که انتقام امام حسین (ع) را از برخی از قاتلین حضرت می گیرد. بخاطر همین بررسی شخصیت وی اهمیت زیادی دارد.

حضرت زینب( س) به امام عرض کرد: آیا شما نیات یارانتان را امتحان کرده‌اید؟ من نگران آنم که آنان نیز

به ما پشت کنند و در هنگامه درگیری شما را تسلیم دشمن کنند. امام در پاسخ فرمودند: به خدا سوگند این‌ها را امتحان کرده‌ام؛ پس آ ن‌ها را مردانی یافتم که سینه سپر کرده‌اند، به گونه‌ای که به مرگ زیرچشمی می‌نگرند و به مرگ در راه من چنان شیرخواره به سینه مادرش انس دارند.

نام کامل وی قیس بن مسهر بن خلید بن جندب بن منقذ بن جسر بن نکره بن صیداء است. قبیله قیس به بنی صیدا معروف بودند. نقش اصلی او در واقعه عاشورا نامه رسانی بود و نامه کوفیان و مسلم را به امام می رساند و پاسخ می گرفت که در آخرین باری که نامه امام حسین به دستش بود دستگیر و به شهادت رسید...

در واقعه‌ی پر از ایثار و استقامت عاشورا، همیشه نام مردان دلاور عاشورایی بر زبان‌ها بوده. در حالی که از شیر زنان عرصه‌ی عشق و شهادت کمتر نامی برده شده است در بخش پیشین تعدادی از زنان عاشورایی را نام بردیم و در ادامه زنان عاشورایی و کسانی که در کربلا بودند و معرفی می نماییم

در جریان واقعه‌ زنده و ارزنده‌ سال 61 هجری، یعنی واقعه‌ پر از ایثار و استقامت عاشورا، همیشه نام مردان دلاور عاشورایی بر زبان‌ها بوده است. در حالی که از شیر زنان عرصه‌ی عشق و شهادت کمتر نامی برده شده است و نام زرین آن دلاور زنان در پستوهای تاریخ مانده. چه خوب است همان‌گونه که آن زنان نمونه در آن دشت خون و عطش همراه وهمپای مردان، عاشورا را آفریدند، اینک نیز نام زیبایشان همراه وهمپای نام آن مردان در تاریخ عاشورا آورده شود تا الگوهایی تابنده برای تمام انسان‌ها باشند.

حاملان سرهای شهدا در اولین منزل جهت استراحت بار انداختند، با سر مقدس به بازی و تفریح مشغول شدند و مقداری از شب را به عیش و نوش گذراندند...