محسن میرباقری، عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس، از زوایای متعددی می‌توان قیام عاشورا مورد بررسی و تبیین قرار داد. امام حسین (ع) قیامی را به فعلیت رساندند که به اظهار بسیاری از تحلیل‌گران، نقطه عطفی در تاریخ اسلام محسوب می‌شود. چرا که بعد از این قیام قرآن کریم و سنت پیامبر (ص) دوباره زنده می‌شود.
میرباقری افزود: امام حسین (ع) در خطبه نورانی خود می‌فرمایند «من برای دنیا دوستی و سرمستی قیام نکردم من قیام کردم که سنت جدم را اصلاح کنم» از فهوای این سخن چنین استنباط می‌شود که انحرافاتی در سنت پیامبر (ص) رخ داده است که امام حسین برای اصلاح آن اقدام به قیامی چنین عظیم می‌زنند. پس یک نگاه قیام امام حسین (ع) را با رویکرد احیای امربه معروف و نهی از منکر بررسی می‌کند.
وی اظهار داشت: متحول کردن جامعه، نگاه دیگری که با توجه به آن قیام امام حسین(ع) تبیین می‌شود. با توجه به این رویکرد امام موفق شدند تفکری را پی‌ریزی کنند که راه رسم آل محمد (ص) از بنی‌امیه جدا می‌شود. بن بر این تفکر دستگاه خلافت امویان به راه دین نمی‌روند. این پیام امام حسین (ع) راه خود را در دل تاریخ باز کرد عده زیادی با الهام از آموزه‌های ایشان به تشیع گرویدند.

بعد از قیام عاشورا در بین برادران اهل سنت نمی‌بینیم که سخنان یزید و معاویه مانند سخنان خلفای راشدین ابوبکر، عمر و عثمان حجت باشد.

 

بعد از قیام عاشورا اعتقاد به خلافت خدشه‌دار شد
میرباقری تصریح کرد: اما به تدریج در طول تاریخ سوالی ایجاد شد که چرا فرزند رسول خدا (ص) راضی شد در مسیر و راهی قدم بگذارد که جان خود و اهل بیت بزرگوار ایشان به خطر بیفتد؟ اما باید بگویم که بعد از این قیام  یک سری قیام‌های در خونخواهی از امام حسین صورت گرفت و بسیاری از معضلات و مشکلات جامعه خود را نشان دادند تا در نهایت بین‌امیه سقوط کرد.
وی با اشاره به زوایای دیگر قیام عاشورا افزود: سقوط خاندان بنی‌امیه تنها به یک جنبه  از قیام عاشورا اشاره می‌کند. مهم‌ترین بعد این قیام این است که اعتقاد مردم به دستگاه خلافت خدشه‌دار شد و دیگر هر آنچه که خلیفه می‌گفت حکم دین نبود. بعد از قیام عاشورا در بین برادران اهل سنت نمی‌بینیم که سخنان یزید و معاویه مانند سخنان خلفای راشدین ابوبکر، عمر و عثمان حجت باشد.

 

نمایش بالاترین درجه‌ای صبر، تسلیم
میرباقری افزود: این قیام آثار عظیمی در زندگی فردی و اجتماعی ما برجای گذاشته است. شیعیان با برگزاری عزاداری امام حسین (ع) قیام اهل بیت را زنده نگه می‌دارند. در تاریخ مجالس امام حسین (ع)، تنها مختص به روضه‌خوانی، مداحی و سینه‌زنی نیست بلکه  تبدیل به مجالسی برای طرح احساسات دینی و معارف دینی شده است.
این استاد قرآن و حدیث در آخر گفت: نکته آخر این است که بالاترین وجه نمود تسلیم در برابر خداوند نماز خواندن است. روز عاشورا، امام حسین (ع) سر به سوی آسمان بلند کرد و فرمود:«ابو تمامه نماز را به یادم آوردی، خداوند تو را از نمازگزاران و ذاکران قرار دهد. آری، وقت نماز است.» آن‌گاه فرمود: «به دشمن بگویید مهلتی بدهد تا ما نماز بگزاریم». زهیر بن قین و سعید بن عبدالله پیشاپیش امام ایستادند و امام با نیمی از اصحاب نماز خوف به‌جا آوردند؛ در طول نماز، سپاه دشمن آن قدر نیزه به سوی آنان پرتاب کرد که به محض پایان نماز، سعید بن عبدالله بر زمین افتاد و به شهادت رسید. امام با برپایی نماز جماعت در روز عاشورا به همگان نشان داد که تنها در برابر خداوند تسلیم می‌شود. امام حسین با شهادت خود بزرگترین نمایش تسلیم را نشان دادند و الگوی شدند برای همه بندگان خدا که سلوک الله چگونه است.  به نظر من بالاترین الگو در برای نماز خواندن، روزه گرفتن و اخلاق دررسول الله نمود پیدا کرد و امام حسین (ع) بالاترین درجه‌ای صبر، تسلیم و رضا را به نمایش گذاشتند.