در روزهای بیماری و کسالتِ نوکر و پیرغلام خاک‌خورده، مهربان و رئوف اهل‌بیت(ع) که حق استادی و پدری برگردن جامعه مداحی و ستایشگری کشور دارد، به محضرش رسیدیم تا هم جویای حال و احوالش شویم و هم از توصیه‌ها و نصیحت‌های استادانه‌اش بهره ببریم و پای صحبت‌هایش درباره تجربه‌های گرانقدرش از شاعری و مداحی‌ چندین و چند ساله‌اش بنشینیم.

«حاج علی آهی» 86 سال سن دارد. از 10 سالگی به مداحی پرداخته و در کنار آن به تحصیل اشتغال داشته است. اما به دلایلی به سرودن شعر و اصلاح مسائل عقیدتی اشعار مبادرت می‌ورزد و در این خصوص نزد اساتیدی به تلمذ پرداخته است. در لابه‌لای صحبت‌های شیرین‌اش از خاطرات خود و توفیق حضور در محضر بزرگانی چون آیت‌الله خوئی، آیت‌الله سیدمحمدهادی میلانی ، سیدمحمدرضا گلپایگانی ، میرزاجوادآقای تهرانی ، مرحوم حاج شیخ محمد جواد خراسانی، حاج شیخ علی نمازی شاهرودی، حاج شیخ حسین وحید خراسانی، سیدرضی شیرازی، سیدعبدالحسین دستغیب و... می‌گوید که از وجودشان کسب فیض کرده است.

حاج علی آهی قریب چندی پیش داغدار شد؛ داغ پسرش «محمدرضا» که تنها 40 سال از سن‌اش می‌گذشت، این پیشکسوت ادبیات و ذاکری اهل بیت (ع) را بسیار مکدر کرد؛ گروه فرهنگی خبرگزاری تسنیم، ضمن تسلیت به این پیشکسوت ادبیات آئینی و ذاکری اهل‌بیت(ع) برای ایشان سلامتی و طول عمر آرزومند است.

 

حاج آقا علی آهی چرا خاک خورده‌های دستگاه اباعبدالله (ع) سوزشان بیشتر است وچه چیزی باعث ماندگاری چنین مداحان می‌شود؟

بسم الله الرحمن الرحیم. مداحان چند دسته هستند یک مداح قصیده‌خوان داریم، یک مداح غزل‌خوان داریم، یک مداح چهارپاره‌خوان داریم، مداحی که در ختم‌ها می‌خواند و مداحی که در عروسی‌ها می‌خواند و.... اما اگر بخواهیم رمز پایداری مداحان را ذکر کنیم، بعضی از اینها معلومات آنچنانی در مورد مداحی ندارند. زیرا مداح باید علم کلام، مختصری از ادبیات عرب و فارسی را خوانده باشد تا بداند لفظی را که می‌خواهد، بخواند درست است یا خیر. مداح باید از لحاظ فرهنگ لغات آشنایی داشته باشد.

 

شهرت برخی از مداحان، شهرت کاذب است

متاسف‌ام از اینکه بعضی از این آقایان در حال حاضر شهرت پیدا کرده‌اند، اما معلوماتی ندارند، این شهرت، شهرت کاذب است. اگر اینها را در مرحله امتحان قرار دهند، فاقد معلومات هستند، چون معلومات غیر از محفوظات است. محفوظات یعنی اینکه بسیاری شعر، غزل و قصیده و مرثیه بلد باشد، ولی معلومات این است که به عمق مطلب وارد باشد، آگاه باشد که این شعری که سروده‌ شده در چه وزن و بحری است. بعضی از این مداحان کاری به آن مطالب علمی ندارند.

 

برخی زانو زدن در برابر استاد را کسر شان می‌دانند

هر کس این علمی را که عرض کردم داشت، در جامعه ماندگار می‌ماند. از نظر اینکه دارای سواد و معلومات باشد و از علم ادبیات عرب، تفسیر قرآن، تفسیر دعاهایی که می‌خواند، آگاهی داشته باشند. در صورتی که عده‌ای دعاهایی را که می‌خوانند، اشتباه دارند و حتی کسر شانشان می‌آید  این مسائل را در خدمت استادی یاد بگیرند. با اینکه اساتید مهمی در جامعه مداحان همانند استاد حاج علی‌اکبر کاظمی که خدا انشالله سلامتی به ایشان بدهد، استاد حاج سیدحسن معطر و امثال این بزرگواران را داریم. این عزیزان پایه‌گذار جامعه مداحان بودند.

 

 

مداحِ کاسب‌کار ماندگار نمی‌شود

دیگر چه کسانی می‌توانند به عنوان الگو برای مداحان امروز مطرح باشند؟ لطفا تعداد بیشتری از مداحان گذشته را نام ببرید که جوانان و مداحان امروز نیاز دارند به آنها رجوع کنند.

تقریبا از شصت یا هفتاد سال پیش عده‌ای از مداحان به عنوان الگو در مداحی محسوب می‌شدند، آنها نماز‌ شب‌خوان بودند، زیارت عاشورا را از حفظ می‌خواندند، اگر سی‌دی مداحی آنها وجود داشته باشد کاملا معلوم است که از باقی مداحان برتری دارند. همانند مرحوم حاج محمد علامه، مرحوم حاج احمد شمشیری، مرحوم حاج حسن محمدی‌دولابی، جواد ملک (رحمه‌الله علیه) که به تازگی فوت کرده است، حاج آقا شیخ قاسم و کسانی دیگر که اسم‌شان در ذهنم نیست. این عزیزان بر گردن جامعه مداحان بسیار حق دارند برای اینکه به دنبال پول و شهرت نبودند، بلکه واقعا به دنبال امام حسین(ع) بودند.

تمام این مسائل مهم است. مداحی که کاسب‌کار باشد با مداحی که کاسب نیست و برای خدا می‌خواند فرق دارد. این مداحانی که کاسب نیستند، اگر هم پولی به آنها داده شود، به مقدار آن توجه نمی‌کنند، زیرا نوکر باید نوکری کند. افرادی هستند که اسم‌شان همیشه هست و ماندگار می‌مانند. اگر مداحان نوکر شغلی نباشند، بلکه نوکر معنوی اهل بیت عصمت و طهارت (ع) باشند، حتما ماندگار می‌شوند.

پیرغلامی به سن و سال نیست؛ کسی که عمری با ذاکری، زندگی خودش راگردانده، نمی‌تواند «پیرغلام» باشد

 

حاج آقا اصلا «پیرغلام» یعنی چه؟

باید ببینیم این حرف را چه کسی می‌زند. پیرغلامی بحث سن و سال نیست. یعنی به سن فرد نیست که او را پیرغلام صدا کنند، ممکن است مداحی با 70 سال سن، هنوز روضه‌خوانی باشد که در خانه‌های مختلف روضه می‌خواند تا امورات زندگی‌اش بگذرد؛ این فرد را پیرغلام نمی‌گویند.

البته در اسم پیرغلام از نظر ادبی و فرهنگ فارسی بسیار حرف دارم که این واژه کلمه‌ای نیست که معنای درستی داشته باشد، اما درمیان مردم جا افتاده است. غلام هم در ادبیات لفظ بدی دارد ولی چون باز هم میان مردم جا افتاده، همه استفاده می‌کند.

امسال دوازدهمین سال است که از پیرغلامان تقدیر می‌کنند و برای آنها تجلیل و تقدیس قائل‌اند. حال اگر بخواهیم معنای دقیق این الفاظ را مدنظر قرار بگیریم، تجلیل هم معنای خوبی ندارد. یعنی جُل انداختن بر روی اسب، وقتی اسب می‌دود این جُل را بر او می‌اندازند و به این کار تجلیل می‌گویند و این کلمه غلط در جامعه جا افتاده است. البته نمی‌خواهم وارد این بحث‌ها شوم.

 

پیرغلام به کسی می‌گویند که در شان نوکری اهل‌بیت عصمت و طهارت(ع) عمری را با معلومات گذرانده است، همانند حاج‌آقا شیخ‌ قاسم، مرحوم حاج‌آقا علامه و غیره.

 

ادامه این مطلب را در این لینک مشاهده نمایید.


یکی از رسالت‌های «کرب‌وبلا» اطلاع‌رسانی در حوزه امام حسین علیه‌السلام است که در راستای این رسالت، رویدادهای خبری را پوشش می‌دهد و مصاحبه با افراد صاحب نظر را به صورت غیرجانبدارانه در جهت تبیین دیدگاه‌های مختلف منتشر می‌کند. در نتیجه نظر افراد مصاحبه شونده لزوما همان دیدگاه «کرب‌وبلا» نخواهد بود.