در این مقاله می‌خوانید:

راستی و صداقت

برخی از ارزشهای اخلاقی

برطرف کردن مشکل مؤمن

ارزش مدارا کردن

صله رحم (ارتباط با خویشاوندان)


راستی و صداقت

یکی از ارزش­ها، راستی و راستگویی است و دروغ یکی از ضد ارزشها و مانع تکامل روح انسانی است، چنانکه امام (ع) رهنمود داد:

«راستگویی عزت است و دروغگویی عجز و ناتوانی. راز، امانت است و همسایگی خویشاوندی، یاری و کمک، صداقت و پاکدلی است و کار و عمل، تجربه و اخلاق نیک، عبادت است و سکوت، زینت و آرایش و طمع و آزمندی فقر و گدایی است و بخشش، بی نیازی و مدارا کردن، نشانه عقل است.»[1]

 

برخی از ارزشهای اخلاقی

امام حسین (ع) در یکی از سخنرانی های اخلاقی خود، برخی از ارزشهای اخلاقی را به ارزیابی گذاشت تا مردم زندگی فردی و اجتماعی خود را تنظیم کنند.

امام حسین (ع) فرمود:

«ای مردم! با ارزشهای والای اخلاقی زندگی کنید و برای به دست آوردن سرمایه های سعادت شتاب کنید، کار خوبی را که برای آن شتاب نکردید به حساب نیاورید، ستایش را با کمک کردن به دیگران بدست آورید.

با کوتاهی کردن سرزنش ها را به جان نخرید. اگر نیکی به کسی روا داشتید و آن شخص قدردانی نمی کند نگران نباشید، زیرا خداوند او را مجازات خواهد کرد و خدا بهترین پاداش دهنده و بهترین هدیه دهنده است.

بدانید حاجت ها و نیازهای مردم به سوی شما، نعمت های پروردگارند برای شما، پس نعمت ها را از دست ندهید که دچار عذاب الهی شوید.

بدانید همانا نیکی ها ستایش به همراه دارد و پاداش الهی را فراهم خواهد کرد، اگر نیکی ها را به شکل انسانی می­دیدید، آنقدر زیباروی بود که بینندگان را خوشحال می­ساخت.

و اگر زشتی ها را به درستی مشاهده می­کردید آن را بسیار زشت روی و بد قیافه می­دیدید که دل ها از آن نفرت داشته و چشم ها فرو بسته می­شد تا آن را ننگرد.

ای مردم! کسی که انفاق و بخشش کند بزرگوار است و کسی که بخل ورزد پست است و همانا بخشنده ترین مردم کسی است که به انسانی کمک کند که به او امیدی نداشته باشد؛ و با گذشت ترین انسانها کسی است که به هنگام قدرت عفو کند.

و موفق ترین انسان­ها در روابط خویشاوندی کسی است که با آنان که از او بریدند ارتباط برقرار سازد که ریشه ها پس از بریده شدن شاخه، دوباره جوانه می­زند.

هر کس در نیکی کردن به برادران خود شتاب کند فردا نتیجه آن را خواهد دید و کسی که برای خدا به برادر خود کمک کند خدا او را به هنگام نیازمندی پاداش می­دهد و بیش از آنچه به دیگران کمک کرده بلاها را از او دور می­سازد.

و کسی که اندوه دل مؤمنی را برطرف سازد، خدا اندوه و مشکلات دنیا و آخرت او را برطرف خواهد ساخت.

و کسی که با مردم خوش­رفتار باشد، خدا نسبت به او خوش­رفتار است و خدا نیکوکاران را دوست می­دارد.»[2]

 

برطرف کردن مشکل مؤمن

یکی از ارزشهای اخلاقی، در زندگی اجتماعی، بر طرف کردن نیاز نیازمندان و مشکلات مومنین است.

امام حسین (ع) فرمود:

من از پدرم امیرالمؤمنین (ع) شنیدم که از رسول خدا (ص) نقل می کرد که پیامبر (ص) فرمود:

«کسی که برای برطرف کردن نیاز برادر مسلمان خود تلاش کند گویا خدا را نه هزار سال عبادت کرده است که روزها را روزه دار وشب ها را به شب زنده داری گذرانده باشد.»[3]

 

ارزش مدارا کردن

مدارا کردن و با مردم و با مهربانی و نرمی برخورد داشتن، یکی از ارزشهای اخلاقی در روابط اجتماعی است که بسیاری از مشکلات رفتاری را برطرف می سازد. هم روان و اعصاب انسان از آرامش مطلوبی برخوردار می­سازد و هم دیگران از اخلاق خوش ما بهره مند خواهند شد.

امام حسین (ع) فرمود:

«کسی که در مشکلات سرگردان شده، نداند چه باید بکند و راه چاره ای ندارد، کلید حل مشکلات او، نرمی و مهربانی و مدارا کردن با مردم است.»[4]

 

صله رحم (ارتباط با خویشاوندان)

اگر زندگی باید به گونه ای اجتماعی و در سایه وحدت و همکاری تداوم یابد تا به تکامل و رستگاری برسیم، چه بهتر که در زندگی اجتماعی به خویشاوندان  و اقوام خود توجه داشته و با آنان ارتباط داشته باشیم که ره آوردهای فراوانی خواهد داشت.

امام حسین (ع) فرمود:

«کسی که دوست دارد، عمراو طولانی گردد و روزی او فراوان شود، پس با خویشاوندان خود ارتباط داشته باشد.»[5]