چند روزی از حادثه دهشتناک منا می گذرد. حادثه ای که طی آن طبق آمارهای دولتی عربستان بیش از 700 نفر کشته شدند و حدود 900 نفر زخمی. در این بین بیش از 130 زائر ایرانی جان باخته اند و بیش از 300 تن نیز مفقود شده اند که بسیاری از این مفقودین نیز به احتمال زیاد در قید حیات نیستند.

اما چرا این اتفاق رخ داد؟ با چشم پوشی از حواشی سیاسی این حادثه ، می توان به علت چنین رخدادی پرداخت. یکی از حجاج ایرانی در پیامی که در پاسخ به چگونگی این حادثه بیان می کرد گفت تا اینجا نباشید و جمعیت را نبینید، نمی توانید درک کنید که چگونه ممکن است چنین اتفاقی رخ دهد. واقعیت این است که وقتی جمعیت زیادی در یک منطقه محدود گردهم می آیند و یا در مسیری حرکت می کنند، آنچه رخ می دهد به کلی با شرایط عادی که ما در زندگی روزمره داریم و یا می توانیم تصور کنیم متفاوت است.

وقتی جمعیت زیادی در فضای محدود در حال حرکت هستند و راه فراری وجود نداشته باشد، هر آن با افتادن یک نفر، علاوه بر اینکه خود او امکان برخاستن ندارد و به دلیل کمبود هوا ممکن است خفه شود یا حداقل بی حال شود، افراد دیگر که برای راه رفتن مانعی جلوی پایشان ایجاد شده، ممکن است بیفتند و به همین شکل پشته ای از اجساد شکل بگیرد. افراد دیگری که در این مسیر هستند و سیل جمعیت آنها را به سوی پشته در برابرشان می فرستد برای نجات جان خود حاضرند دیگران را له کرده و به بلندی برسند تا فقط بتوانند نفس بکشند.

مشابه این فشردگی جمعیتی را گاهی اوقات ما در حرم امام رضا به خصوص در اطراف ضریح و در زمانهای شلوغی دیده ایم. یا در اوقاتی مثل اربعین و عاشورا در شهر کربلا. معمولا مسئولین شهرها و اماکن مقدس، با توجه به تخمینی که از جمعیت دارند، تدابیر خاصی برای شرایط ازدحام جمعیتی در نظر می گیرند. از جمله این تدابیر می توان به هدایت و کنترل جمعیتی که به محوطه های محدود وارد می شوند، جلوگیری از ورود ویلچر و بارهای اضافی به همراه افراد، ممانعت از تقابل دو سیل جمعیتی، قرار دادن راه های فرار اضطراری در شرایط ویژه و ... اشاره کرد. همین طور حضور نیروهای کنترلی آگاه و با تجربه بسیار مهم و لازم است.

اتفاقات امسال منا در شرایطی رخ داد که به دلیل فعالیت های ساختمانی اطراف بیت الله الحرام، شمار زوار از هر سال کمتر بود. کمتر کسی می تواند در چنین شرایطی انگشت اتهام را سوی مدیران و مسئولین سعودی نبرده و این رخداد را صرفا یک «اتفاق» توصیف کند.

بعضی از منابع می گویند که در بعضی از مسیرهای عبوری، سعودی ها مسیر عبور را به سه قسمت تقسیم کرده اند: یک قسمت مخصوص سعودی ها، یک قسمت برای اعراب و قسمتی برای غیر عرب ها.

به هر حال ایرانی ها همواره شاهد رفتارهای تند و زننده ی شرطه های سعودی در مکه و مدینه با خود بوده اند و می دانند که آنها چشم دیدن ایرانی را ندارند. به اینها اضافه کنید گزارشهای صادر شده از تیم های امداد و نجات ایرانی را که مجوز حضور در صحنه و کمک به نجات زائران را نیافته اند و این تعلل در بعضی موارد منجر به جان باختن افرادی که داشتند نفس های آخر را می کشیدند شده است.

امیدواریم که با حضور تیم های حقیقت یاب و کنکاش و بررسی حول دلیل واقعی این حادثه، حقیقت آشکار شود.

نظر شما در مورد این حادثه چیست؟ شما فکر می کنید چطور ممکن است چنین اتفاقی رخ دهد؟